ارزیابی اثر سطوح مختلف تنش شوری و برگ‌پاشی اسپرمین، اسپرمیدین و پوترسین بر عملکرد دانه و غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه در گیاه کاملینا
| Autor: | اسماعیل قلی نژاد, بختیار لله گانی, شهریار کاظمی |
|---|---|
| Jazyk: | perština |
| Rok vydání: | 2023 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | مدیریت خاک و تولید پایدار, Vol 13, Iss 3, Pp 1-24 (2023) |
| Druh dokumentu: | article |
| ISSN: | 2322-1267 2322-1275 |
| DOI: | 10.22069/ejsms.2023.21074.2089 |
| Popis: | سابقه و هدف: شوری خاک به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک یکی از عواملی است که رشد گیاهان را محدود می‌کند. تجمع بیش از حد یون‌های سدیم و کلرید منجر به کاهش رشد و عدم تعادل مواد مغذی می‌شود. استفاده از پلی آمین‌های اگزوژن، از جمله پوترسین، اسپرمیدین و اسپرمین به عنوان یک روش موثر نه تنها در تعیین نقش آنها در پاسخ به شوری، بلکه به عنوان راهی برای افزایش مقاومت گیاه به شوری در نظر گرفته می‌شود. کاملینا یک محصول دانه روغنی از خانواده براسیکا است که حاوی سایر ترکیبات زیست فعال مانند فلاونوئیدها و محصولات فنلی و به عنوان منبع جدیدی از اسیدهای چرب ضروری، به ویژه اسیدهای چرب امگا 3 است. این مطالعه با هدف ارزیابی اثر سطوح مختلف کلرید سدیم و برگ‌پاشی اسپرمین، اسپرمیدین و پوترسین بر عملکرد دانه و غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه در گیاه کاملینا انجام گرفت.مواد و روش‌ها: آزمایش در اسفندماه سال 1400 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی به صورت کشت گلدانی با 12 تیمار و 3 تکرار اجرا گردید. تیمار تنش شوری با آب دریاچه ارومیه در سه سطح (صفر، 15، 30 دسی زیمنس بر متر) بود. تیمار محلول‌پاشی در 4 سطح 1- محلول‌پاشی با اسپرمین (2 میلی‌مولار)، 2- محلول‌پاشی با اسپرمیدین (2 میلی‌مولار)، 3- محلول‌پاشی با پوترسین (2 میلی‌مولار) و شاهد (عدم محلول‌پاشی) بود که زمان اعمال محلول‌پاشی بعد از استقرار سه گیاهچه در گلدان و رسیدن به مرحله چهار برگی هر 3 روز یکبار (در مجموع در 6 مرحله) انجام گرفت. در انتهای فصل رشد گیاه کاملینا برای محاسبه عملکرد دانه، بذرهای موجود در کپسول‌های سه بوته هر گلدان جدا و وزن گردید. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS (نسخه 1/9) و MATATC انجام و مقایسه میانگین‌ها نیز توسط آزمون توکی در سطح پنج درصد انجام شد. همچنین برای ترسیم نمودارها از برنامه Excel استفاده شد.یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد تنش شوری 30 و 15 دسی زیمنس بر متر در مقایسه با تیمار بدون شوری به‌ترتیب پتاسیم برگ (52 و 17 درصد)، پتاسیم ریشه (44 و 37 درصد)، منیزیم برگ (50 و 28 درصد)، منیزیم ریشه (56 و 24 درصد)، روی برگ (58 و 47 درصد)، روی ریشه (39 و 29 درصد)، آهن برگ (10 و 2 درصد)، آهن ریشه (57 و 23 درصد) و عملکرد دانه را (52 و 10 درصد) کاهش داد ولی مقدار سدیم برگ (89 و 82 درصد)، سدیم ریشه (39 و 11 درصد)، کلسیم برگ (14 و 6 درصد) و کلسیم ریشه را (76 و 28 درصد) افزایش داد. همچنین تنش شوری به دلیل افزایش مقدار سدیم و کاهش پتاسیم باعث کاهش نسبت جذب پتاسیم به سدیم شد ولی نسبت کلسیم به مجموع سدیم و پتاسیم ریشه و برگ را افزایش داد. در تمام سطوح شوری محلول‌پاشی با پلی‌آمین‌ها با کاهش مقدار سدیم برگ و ریشه باعث افزایش مقدار پتاسیم برگ و ریشه، منیزیم برگ و ریشه، روی برگ و ریشه، آهن برگ و ریشه شد. همچنین محلول‌پاشی با اسپرمین، اسپرمیدین و پوترسین، در مقایسه با بدون محلول‌پاشی، به‌ترتیب عملکرد دانه را به میزان 32، 8 و 21 درصد افزایش داد.نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد محلول‌پاشی با اسپرمین، اسپرمیدین و پوترسین با بهبود جذب عناصر پرمصرف و کم مصرف ریشه و برگ، افزایش نسبت پتاسیم به سدیم و نسبت کلسیم به مجموع سدیم و پتاسیم ریشه و برگ توانست اثرات تنش شوری را تعدیل داده و باعث بهبود عملکرد دانه کاملینا در شرایط تنش شوری شد و از کاهش بیش از حد عملکرد دانه جلوگیری کرد بنابراین محلول‌پاشی با پلی‌آمین‌ها به عنوان راهکاری موثر در کاهش خسارت ناشی از تنش شوری در گیاه کاملینا معرفی می‌گردد. |
| Databáze: | Directory of Open Access Journals |
| Externí odkaz: |
|