مدل‌سازی مکانی عوامل اصلی تخریب جنگل‌های زاگرس (مطالعه موردی: زیر حوضه خرمآباد)
| Autor: | مریم صداقت, برهان ریاضی, فرزاد ویسانلو, خسرو ثاقب طالبی |
|---|---|
| Jazyk: | perština |
| Rok vydání: | 2022 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل, Vol 29, Iss 2, Pp 59-75 (2022) |
| Druh dokumentu: | article |
| ISSN: | 2322-2077 2322-2786 |
| DOI: | 10.22069/jwfst.2022.19959.1963 |
| Popis: | سابقه و هدف: حفاظت از آب‌وخاک، مهیاکردن شرایط زیستی برای جوامع انسانی و تولید محصولات فرعی از مهم‌ترین عملکردها و ویژگیهای جنگل‌های زاگرس به شمار میآیند. حدود یک‌سوم از کل جمعیت کشور در این ناحیه رویشی زندگی میکنند و بیش از 70 درصد از کل عشایر کشور در این محدوده بسر میبرند؛ به‌طوری‌که از لحاظ دامداری 50 درصد از جمعیت دام کشور در این ناحیه استقرار دارند. متأسفانه امروزه تخریب جنگل‌های زاگرس به دلایل مختلف انسانی و اکولوژیک در حال وقوع است. یکی از راهکارهای مدیریت تخریب جنگلها، مدل‌سازی عوامل اثرگذار بر تخریب است. با توجه به اهمیت موضوع تخریب در جنگل‌های زاگرس و شرایط شکننده این بوم‌سازگان، پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی مکانی عوامل تخریب جنگل در زیر حوضه خرمآباد به انجام رسید.مواد و روشها: بر اساس مطالعات و بررسیها، پنج عامل اصلی تخریب شامل چرای بیرویه دام، مسیرهای کوچ روی عشایری، پراکنش سکونتگاهها، پراکنش راههای ارتباطی و زراعت در زیراشکوب جنگل، شناسایی شدند. برای هر عامل، نقشه رقومی تهیه گردید و توسط روش فازی در محیط نرم‌افزار ArcGIS بی مقیاس شدند. لایههای فازی توسط روش AHP وزین شدند و توسط روش WLC لایهی پتانسیل تخریب به دست آمد. به‌منظور صحتسنجی این لایه، پنج طبقه در نظر گرفته شد و در هر طبقه 12 قطعه‌نمونه 35×35 متر پیادهسازی شد و دو فاکتور زراعت زیراشکوب و خشکیدگی درختی بررسی و سنجش گردید. سپس بر اساس مقادیر عددی لایه پتانسیل تخریب جنگل (به‌عنوان متغیر پاسخ) و برداشتهای میدانی پنج عامل تخریب (به‌عنوان متغیرهای مستقل) در 30 نقطه تصادفی، اقدام به مدل‌سازی توسط روش رگرسیون وزنی جغرافیایی گردید.یافتهها: نتایج وزندهی به عوامل اثرگذار در تخریب جنگل‌های منطقه نشان داد، دو عامل زراعت زیراشکوب جنگل (45/0) و چرای بیرویه دام (29/0) وزن بالاتری نسبت به دیگر عوامل دارند. بر اساس مدل‌سازی جغرافیایی، نتایج پیشبینی تخریب در نقاط نمونه نشان داد انحراف معیار مقادیر باقی‌مانده بدون هیچ‌گونه الگوی مکانی خاصی در تمامی بخشهای جنگل منطقه پراکنش دارند. نقشه پیوسته پیشبینی تخریب نیز نشان داد که پتانسیل تخریب در تمامی سطوح جنگل البته با شدتهای مختلف وجود دارد (5/2- الی 5/2 انحراف معیار). بر روی این نقشه سه‌نقطه بحرانی وجود دارد که در امر مدیریت این جنگلها باید به این نقاط توجه ویژه گردد.نتیجه گیری: نتایج نهایی نشان داد در بخشهایی از منطقه مانند جنوب شرقی، جنوب و مرکز، لکههایی وجود دارد که به لحاظ پتانسیل تخریب در شرایط بحرانی قرار دارند. بنابراین برای مدیریت جنگل‌های منطقه باید این لکهها در اولویت قرار گیرند و به ترتیبی که عوامل تخریب بیش‌ترین وزن را به خود اختصاص دادهاند، در این بخشها اعمال روشهای حفاظت و بهبود شرایط رویشگاهی به انجام برسد. |
| Databáze: | Directory of Open Access Journals |
| Externí odkaz: |
|