بررسی ارتباط وقوع مراحل فنولوژیکی و ویژگیهای مورفولوژیکی با کمیّت و کیفیت بذر چغندرقند
| Autor: | سلیم فرزانه, بهنام کامکار, فرشید قادری فر, lمحمدعلی چگینی |
|---|---|
| Jazyk: | perština |
| Rok vydání: | 2015 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | تولید گیاهان زراعی, Vol 8, Iss 3, Pp 115-138 (2015) |
| Druh dokumentu: | article |
| ISSN: | 2008-739X 2008-7403 |
| Popis: | سابقه و هدف: بوته‌های بذری چغندرقند حدود پنج تا شش هفته پس از تشکیل ساقههای بذری، گلدهی خود را آغاز کرده و در مدت دو هفته، این مرحله از رشد گیاه تکمیل میشود. همبستگی منفی بین میزان دمای‌‌دریافتی از گلدهی‌کامل بوته تا رسیدن بذر و دورة رشد زایشی با عملکرد دانه نشان میدهد که طولانیشدن دورة رشد، به کاهش عملکرد بذر منجر خواهد شد. با تعویق مراحل فنولوژیکی رشد بوته‌های بذری چغندرقند، احتمال همزمانی دوره رشد زایشی بوته‌ها با شرایط نامساعد محیطی افزایش مییابد که کاهش عملکرد را بدنبال دارد. برای افزایش عملکرد بذر مورد استفاده، ضروری است تحقیقات لازم در مورد مسائل مربوط به تولید بذر از قبیل اصلاح و مدیریت مزرعه در تولید بذر چغندرقند نسبت به نوع رقم صورت گیرد. در این خصوص تحقیقات کمی در کشور انجام شده است. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی زمان وقوع مراحل فنولوژیک و ویژگیهای مورفولوژیک و تاثیر آن بر ویژگیهای کمّی و کیفی بذر در هیبریدهای منوژرم چغندرقند انجام شد.مواد و روشها: این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پنج پایه مادری دیپلوئید سینگلکراس شامل 436×7112، SB36×7112، 231×261، SB37×28874 و 419×SB36 بودند. هر کرت آزمایشی شامل هشت خط کاشت بود، بهطوریکه دو ردیف کناری به والد پدری و شش ردیف وسطی به والدین نرعقیم اختصاص یافته بود. برای محاسبه صفات فنولوژیک شامل مولفه‌های سبزشدن، ساقه‌روی و گلدهی، طی بازدیدهای روزانه در زمانهای مشخص یادداشت‌برداری شدند. برای اندازه‌گیری صفات ریخت‌شناسی بوته، پنج بوته از هر کرت به طور تصادفی انتخاب و در آزمایشگاه ارزیابی گردید. یافتهها: نتایج آزمایش نشان داد که بین پایههای مختلف مادری از نظر صفات فنولوژیک، صفات مورفولوژیک بوته و صفات کمی و کیفی بذر اختلاف آماری وجود دارد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که بیشترین تعداد شاخهاصلی و فرعی، وزن خشکشاخه، وزن خشک بذر و وزن خشک کل در پایههای مادری 7112×SB36 و SB37×28874حاصل شد و پایه مادری 261×231 از کمترین تعداد شاخهاصلی و فرعی، وزن خشکشاخه، وزن خشک بذر و وزن خشک کل برخوردار بود. بیشترین عملکرد خام بذر از پایههای مادری 7112×SB36 و SB37×28874 بدست آمد و کمترین مقدار عملکرد بذر در بوته به 261×231 اختصاص یافت. بین مولفه‌های ساقه‌روی و گلدهی با عملکرد و همچنین بین تعداد شاخههای اصلی و فرعی، وزن خشک شاخه و وزن خشک کل بوته با عملکرد بذر خام همبستگی مثبت و بین ارتفاع بوته با کمیّت و کیفیت بذر همبستگی منفی وجود داشت.نتیجهگیری: باتوجه به اینکه بین تعداد شاخههای اصلی و فرعی، وزن خشک شاخه و وزن خشک کل بوته با عملکرد بذر خام همبستگی مثبت و بین ارتفاع بوته با کمیّت و کیفیت بذر همبستگی منفی وجود داشت. بنابراین جا دارد، موسسهء چغندرقند ارقام را قبل از معرفی، ارزیابی کرده و بر اساس ویژگیهای مورفولوژیکی رقم توصیههای لازم را در زمینه آرایش کاشت و هرس بوته اعلام نمایند. این در حالیست که در ایران (اردبیل)، جهت تولید بذر چغندرقند اغلب عملیات کاشت ریشهچه را بدون توجه به خصوصیات مورفولوژیکی رقم مورد کاشت، با آرایش 50 ×70 انجام میدهند و تراکم کاشت و هرس بوته هیچ وقت در تولید بذر تجارتی در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. |
| Databáze: | Directory of Open Access Journals |
| Externí odkaz: |
|