Kültürel Din Pedagojisi

Autor: Muhiddin Okumuşlar, Sümeyra Bi̇leci̇k
Jazyk: English<br />Turkish
Rok vydání: 2019
Předmět:
Zdroj: Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, Vol 23, Iss 3, Pp 1279-1292 (2019)
Druh dokumentu: article
ISSN: 2528-9861
2528-987X
DOI: 10.18505/cuid.589992
Popis: Pedagojik yaklaşımların tespit edilmesinde, toplumsal yapı, ülkenin politik durumu ve sosyal yapısı gibi pek çok faktör etkilidir. Bunlardan biri de kültürdür. Bireyin yaşam biçimi üzerinde etkili olan kültür, düşünme ve öğrenme biçimlerini de etkilemektedir. Bu durum kültür-pedagoji ilişkisinin incelenmesini gerekli kılmaktadır. Pedagoji-kültür ilişkisinde, kültürel, çok kültürlü ve kültürlerarası pedagojik yaklaşımlardan bahsedilebilir. Pedagoji-kültür ilişkisini belirleyen ve bunun pratikte eğitim sistemlerine yansımasına vesile olan şey ise yine ülkenin sosyo-politik durumudur. Bu durumda kültür-pedagoji ilişkisinin ülkelerin kendi eğitim felsefeleri doğrultusunda yorumlanması gerekliliği ortaya çıkar. Kültür, genel pedagojiyi etkilediğinden din pedagojisi üzerinde de doğal olarak etkisi vardır. Buna ilaveten kültür ve dinin ayrılmaz bütünlüğü dikkate alındığında kültürel din pedagojisi olgusunun önemi ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmayla kültür ve din pedagojisi ilişkisinin Türkiye açısından yorumlanarak daha etkili bir din pedagojisinin oluşturmasına kapı aralamak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, kültürel pedagoji ve kültürel din pedagojisi kavramları tanıtılmış ve Türkiye’de kültürel din pedagojisi geliştirmede temel meseleler tespit edilmeye çalışılmıştır.Özet: Günümüzde pek çok toplumun açık toplum haline gelerek değiştiği gözlemlenmektedir. Açık toplumlarda eğitim bir endoktrinasyon faaliyeti değildir. Bu durum eğitimde bütün fikir, inanç ve kültürler dikkate alınarak bunlara uygun pedagojilerin geliştirilmesini zorunlu kılar. Küreselleşme etkisiyle çok kültürlü yapının da pek çok toplumda görüldüğü düşünülürse, etnik, dini ve kültürel çeşitliliğin eğitime yansımaları gözetilmiş ve buradan kültürel pedagoji ihtiyacı doğmuştur. Din ile kültürün ayrılmaz bütünlüğü düşünüldüğünde, din pedagojisinde kültür etkisinin gözetilmesi gerektiği söylenebilir. Ancak kültürel bir din pedagojisinden bahsedilirken, din pedagojisi tanımlamasındaki dinin bir olgu olarak mı ele alınacağı yoksa herhangi bir dinden mi bahsedildiği, bunlardan birinin tercih edilmesiyle izlenen araştırmalarda hangi hususlara dikkat edilmesi gerektiği, dinin kültür ile etkileşimi noktasından hareketle bir pedagoji geliştirilecekse bunun kültürlerarası bir yaklaşımla mı yoksa tek bir dinin kültür ile ilişkisi bağlamında mı ele alınması gerektiği cevaplanması beklenen sorulardır. Yapılan bu araştırmayla bu soruların, kültürel din pedagojisi çalışmalarına etkisinden bahsedilerek kültürel din pedagojisi kavramının tanıtılması ayrıca kültürel din pedagojisi araştırmalarında gözetilmesi gereken hususların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Literatür tarama yöntemiyle yapılan bu araştırma, bazı paradigmalar açısından kültürel din pedagojisi kavramını incelemekle sınırlandırılmış, pratikte kültürel din pedagojisi geliştirme noktasında herhangi bir öneri sunmayı sınırların dışında bırakmıştır. Kavramın Türkiye açısından ifade ettiği anlamın imkân ve sınırlılıkları ile birlikte tartışılmasının kültürel din pedagojisi geliştirmenin esaslarına dikkat çekmesi bakımından alana ışık tutacağı düşünülmektedir.Pedagojinin alanı eğitim kapsamı içine giren pek çok konu, olgu ve fenomeni kapsadığından insanın varoluşu ve doğası ile ilgili genel ve evrensel bir yapı oluşturduğu söylenebilir. Birey, insan oluşu yönüyle ortak özelliklere sahip olsa da sosyal yönü nedeniyle bağlı olduğu kültürün bir parçasıdır ve bu açıdan farklı kültürlere mensup bireyler -diğer bir ifade ile topluluklar, cemaatler- birbirlerinden farklılık gösterirler. Kültürel farklılıklar olarak adlandırılan bu özellikler, öğrenmeyi de etkilediği ve özgünleştirdiği için eğitim açısından önem arz etmektedir. Çok kültürlü ve açık toplum yapısı içerisinde ise birbirinden farklı kültürel özellikler gösteren kendine has öğrenme ve davranış biçimlerinin aynı sınıf ortamında toplandığı bir ortamda eğitim öğretim faaliyetlerinin asimilasyonist değil bu çeşitliliği koruyacak tarzda sürdürülmesi ve bireyin kültürel özelliklerine bağlı olarak öğrenmesini kolaylaştırma konusunda pedagojik ilkeler üzerinde düşünülmesi gerekliliği kültürel pedagoji çalışmalarının temel amacını oluşturur. Etnik, yapı, din ve kültür bakımından daha fazla çeşitliliğe sahip ülkelerde kültürler arası pedagojik yaklaşımla kültürel ve dini noktada ortaklıklardan yola çıkılarak uzlaşı olanağı sağlayacak bir pedagojik yaklaşım görülürken kültürün ve dinin birbirinden ayrıldığı noktalarda o din veya kültürün mensuplarınca getirilen açıklamalar üzerinden farklılıklara değinilir. Kültürel ve dini farklılıkların çatışmaya sebep olmaması için birlikte yaşama unsurlarına vurgu yapılır ve böylelikle de farklılıklara rağmen çeşitliliğe saygı temeli üzerinden gelişmiş bir pedagojik yaklaşım ortaya çıkar.Türkiye’de ise toplumsal yapı gereği kültürler arası bir yaklaşımın yanı sıra kültürel bir pedagojiye de ihtiyaç duyulduğundan, din pedagojisi ve kültür ilişkisinin Batıdakinden farklı olarak kurgulanması gerekliliği doğmaktadır. Türkiye açısından bakıldığında merkezinde İslam teolojisinin yer aldığı bir İslam din pedagojisinden bahsedilebilir. Ancak bunu bir zorunluluk olarak düşünmemek gerekmektedir. Akademik ve yazınsal alanda, dini bir olgu olarak ele almak ya da İslam dini olarak düşünmek yapılacak araştırmanın niteliğine göre değişecektir. İslam dini özelinde düşünüldüğünde İslam dininin temel kaynakları olan Kur’an ve hadis merkezli bir pedagoji oluşturulacak olsa da ayet ve hadislerin yorumunda farklılıkların ortaya çıkması, bu yorumlarda kültür etkisinin de olması kültürel İslam din pedagojisinin oluşmasına yol açmaktadır. Özel bir din pedagojisi alanı olarak İslam din pedagojisinden kültürel etkilerden, örtünme biçimleri, halk nezdinde dini kabul edilen ancak kültürel etkilerle oluşmuş mevlit vb. gibi ritüeller örnek gösterilerek bahsedilebilir. Mezhepler de dinin yoruma açık kısımlarındaki farklılıklardan oluşması bakımından mezheplerin tercihinde kültürün büyük bir etkisi olduğundan bahsedilebilir. Bu bağlamda birbirinden farklı metodolojiler izleyerek farklı düşünme biçimleriyle hükümlere varan mezheplerin farklı pedagojiler oluşturacağı söylenebilir. Bu durumda İslam din pedagojisinin mezhebe bağlı olmaksızın genel bir metodojiyle ve mezhepsel bağlamda daha özel metodolojik yaklaşımlarla olmak üzere iki şekilde oluşturulabileceği söylenebilir. Ülkemizin çok kültürlü yapısında mezheplerin de etkisi olduğu düşünüldüğünde çok kültürlü bir din pedagojisi oluşturulmak isteniyorsa, Avrupa’daki gibi dinlerin değil mezheplerin farklılığından yola çıkılmalıdır. Mezhep farklılıkların bir ayrışma unsuru değil, yorum zenginliği olduğu dikkate alındığında da mezheplerin bu farklılıklarına vurgu yapılmasında bir sakınca görülmemelidir. Bu bakış açısıyla kültürel bir İslam din pedagojisinden bahsedilebilir. Kültürel ya da kültürlerarası din pedagojisini temellendirmekten bahsederken bu hususu yalnızca mezheplere dayandırarak açıklamak konunun kapsamını sınırlandırmaktadır. Zira coğrafi bölgeler arasındaki farklılıklar, geleneksel ya da modern yaklaşımlar gibi farklılıkların her biri üzerinden pedagoji inşa etmekten bahsetmek mümkündür. Bu farklılıkların her birini tespit ederek üzerinde çalışmak daha etkili bir din eğitimine de katkı sağlayacaktır. Bu çerçeveden bakıldığında ülkemizde kültürel bir din pedagojisinden bahsedebilmek ve kültür pedagoji ilişkisini kurgulayabilmek için toplumda mevcut olan dinlerin yapısının dikkate alınması gerekliliğinin yanı sıra kültürel çeşitliliğin mahiyetinin de göz önünde bulundurulması ihtiyacı belirmektedir.
Databáze: Directory of Open Access Journals
Externí odkaz: