تأثیر افزودنی مادة معدنی بنتونیت بر پایداری خاک‌دانه‌های سطحی
| Autor: | زینب براری شهیدانی, لیلا غلامی, عطااله کاویان |
|---|---|
| Jazyk: | perština |
| Rok vydání: | 2024 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | پژوهش‌های آبخیزداری, Vol 37, Iss 3, Pp 128-143 (2024) |
| Druh dokumentu: | article |
| ISSN: | 2981-2313 2981-2038 |
| DOI: | 10.22092/wmrj.2024.364343.1561 |
| Popis: | مقدمه و هدف خاک، پایه و اساس منابع زیستی و حیات روی کره زمین است. پایداری خاک از شـاخص های کلیدی است که به‌منظور ارزیابی عملکرد ساختمان خاک در برابر فرسایش خاک استفاده می شود. در واقع پایداری خاکدانه های بیانگر مقاومت ساختمان خاک در برابر نیروهای خارجی مانند برخورد قطرات باران و فرسایش پاشمانی است. انرژی قطرات باران، یکی از عامل‌های اصلی ازهم پاشیدگی خاکدانه های خاک در فرسایش آبی است. استفاده از افزودنی‌های گوناگون در سطح یا در داخل خاک با فرایند‌های گوناگونی شامل سله‌بندی سطحی، نفوذ، رواناب، تبخیر و سرانجام فرسایش خاک ارتباط نزدیکی دارد. با توجه به اهمیت پایداری خاکدانه ها در مهار فرسایش خاک، افزایش قطر ذرات در سطح خاک یکی از راه های جلوگیری از حرکت آنها به‌وسیلة عامل‌های فرسایشی است. بررسی پژوهش‌های پیشین نشان داد که افزودن مادة معدنی بنتونیت میتواند نقش مؤثری در تغییرات پایداری خاکدانه ها به‌ویژه در خاک های تخریب‌یافته داشته باشد. بنابراین هدف از این پژوهش استفاده از افزودنی بنتونیت بر تغییرات خاکدانه های سطحی خاک بود. مواد و روش‌ها در این پژوهش، مادة معدنی بنتونیت با اندازه‌های 30،15 و 45% پوشش سطحی خاک و در سه تکرار استفاده شد. ابتدا خاک جمع آوری شده از زمین‌های مرتعی تا ژرفای 20 سانتی متری به آزمایشگاه انتقال داده شده در معرض هوای آزاد خشک شد و از الک چهار میلی متری عبورداده شد. سپس، خاک در فنجان های پاشمان ریخته‌شده و تحت شبیه ساز باران با شدت 90 میلی متر بر ساعت و مدت 10 دقیقه قرار گرفت. خاک سطحی قبل و بعد از شبیه سازی باران به ژرفای دو میلی متر و با اندازة 50 گرم از سطح فنجان‌های پاشمان جمع آوری شد و پایداری خاکدانه ها با استفاده از روش الک تر محاسبه شد. در این روش خاک باقی‌مانده روی هر الک با روش شستشو به داخل ظروف نشانه گذاری‌شده منتقل شد و به‌مدت 24 ساعت به‌حالت سکون رها شد. پس از تخلیة آب اضافی نمونه ها، رسوب باقی مانده به داخل ظروف مناسب با وزن مشخص منتقل شد. سرانجام به‌مدت 24 ساعت در کورة حرارتی با دمای c°105 خشک شد. در نهایت اثر کاربرد مادة معدنی بنتونیت بر متغیرهای دانه‌بندی و پایداری خاکدانه‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS محاسبه شد. نتایج و بحث با توجه به عملکرد حفاظتی و میانگین وزنی- قطر خاکدانه های خاک با استفاده از مادة معدنی بنتونیت با سه اندازة 15، 30 و 45% و بر اساس طبقه‌های قطری >500، 500-250، 250-125، 125-100، 100-53، 53-38 و |
| Databáze: | Directory of Open Access Journals |
| Externí odkaz: |
|