واکنش دولت ایران به تحریم‌ها؛ مطالعة موردی: منطقه‌گرایی جدید

Autor: کارول ماسالسکی
Jazyk: perština
Rok vydání: 2025
Předmět:
Zdroj: مطالعات کشورها, Vol 2, Iss 4, Pp 559-574 (2025)
Druh dokumentu: article
ISSN: 2980-9193
DOI: 10.22059/jcountst.2024.379190.1142
Popis: ایران، از سال 1951م، به‌دنبال ملی‌شدن صنعت نفت، تا پاسخ اخیر به حملات اسرائیل، با تحریم‌های چشمگیر اقتصادی و انزوای دیپلماتیکی غرب، به‌ویژه ایالات متحدة آمریکا، مواجه بوده است. علی‌رغم آثار مخرب این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران، این کشور با جایگزین‌کردن سیاست‌های مختلف، از خود انعطاف نشان داده است. «آسیاگرایی»، «غرب‌گریزی» یا «نگاه به شرق» در سیاست خارجی از سال 2005م، در کنار راهبرد مقام معظم رهبری مبنی‌بر «اقتصاد مقاومتی» از سال 2012م، در مسیر دستیابی به خودکفایی و خوداتکایی ازجملة این سیاست‌های جایگزین بوده است. اقتصاد مقاومتی ایران، با تمرکز بر تولید داخلی، و اتکا به انباشت ذخایر فناوری و صنعتی، بیشتر در مسیر دستیابی به پایداری به‌پیش رفته است تا کاهش وابستگی به کالاهای وارداتی و صادرات نفت. ایران با چنین رویکردهایی توانسته است آثار کوتاه‌مدت و میان‌مدت تحریم‌ها را کاهش دهد، اما درحال‌حاضر درگیر آثار متأخر این تحریم‌ها شده است، ازجمله کمبود سرمایه‌گذاری‌های ضروری برای رشد بلندمدت، با خطر آشکارشدن دورماندن از صنایع. در سال‌های اخیر، ایران روابط اقتصادی و امنیتی خود را با چین از طرق زیر تحکیم بخشیده است: توافق‌های دوجانبه و چندجانبه، در کنار همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، ازجمله عضویت اخیر در سازمان همکاری شانگهای (اسکو) و بریکس، هم‌زمان با توافق‌های تجاری با اتحادیة اقتصادی اوراسیا. در این مطالعه، با استفاده از رویکرد استنباطی و روش‌های کیفی تلاش شده است تغییرات اخیر ایران به‌سمت منطقه‌گرایی جدید با تأکید بر منافع و فرصت‌های جذب سرمایه‌گذاری‌های لازم بررسی شود. در نهایت، به این نتیجه دست یافتیم که این تحولات برای بازگرداندن تعادل اقتصادی به شرایط قبل از تحریم‌ها با بهره‌گیری از افزایش نقش منطقه‌گرایی جدید در بروز نظم چندقطبی و ظهور جنوب جهانی اهمیت حیاتی دارد.
Databáze: Directory of Open Access Journals