| Popis: |
Ebū İsḥāḳ eş-Şīrāzī (ö. 476/1083) ve İmāmu’l-Ḥaremeyn el-Cuveynī (ö. 478/1085), fıkhî mesaileri sayesinde günümüzde de adlarından söz ettiren iki Şāfiʿī fakihtir. Aynı mezhebe müntesip olmalarına rağmen kendilerinden önce başlayan mezhep-içi ekol söz konusu olduğunda, eş-Şīrāzī, Irak ekolünün temsilcisi konumunda iken, el-Cuveynī, Horasan ekolünün önemli temsilcilerinden birisidir. Çeşitli vesilelerle bir araya gelen eş-Şīrāzī ve el-Cuveynī, temsil ettikleri ekollerin ilmî anlayışını yansıtacak şekilde birçok konuda münazara icra etmişlerdir. Bu münazaralarda dikkat çeken hususlardan biri, bu iki fakihin ḳıyās anlayışındaki farklılıktır. Bu makalede genel hatlarıyla eş-Şīrāzī ve el-Cuveynī’nin ḳıyās teorileri mukayese edilmiş, yeri geldikçe bu teorinin münazara ve furūʿa, yani pratik sahaya yansıması gösterilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, el-Cuveynī’nin ḳıyās özelinde geçmiş görüşleri sorunsallaştırarak mezhep içi ve dışı tutarlılık arayışı içinde olduğu ve bir anlamda mezhebi sorguladığı, buna karşın eş-Şīrāzī’nin mezhebe ait temel kabulleri sürdürdüğü sonucuna ulaşılmıştır. |
