بررسی‌ ساخت‌آغازگری در متون ‌فارسی‌ میانه از منظر‌ فرانقش متنی رویکرد نقشگرای ‌هلیدی

Autor: زهرا رمضانی
Jazyk: perština
Rok vydání: 2024
Předmět:
Zdroj: ̒Ilm-i Zabān, Vol 10, Iss 18, Pp 9-40 (2024)
Druh dokumentu: article
ISSN: 2423-7728
2538-2551
DOI: 10.22054/ls.2020.42456.1225
Popis: این پژوهش می‌کوشد تا به بررسی برخی ویژگی‌های متنی در متون دورة میانه زبان فارسی بپردازد. پژوهش حاضر می‌تواند زمینه‌ای را برای مقایسة متون دوره‌های پیشین زبان فارسی با فارسی امروز فراهم آورد. بر اساس چنین دستاوردهایی، می‌توان بررسی کرد که در سطح بازنمایی ساخت آغازگری و نحوۀ چینش پیام چه تغییراتی در روند تکوین زبان فارسی صورت گرفته است. بنا بر نظر هلیدی ـ متیسون، آغازگر نقطة عزیمت پیام است و جایگاه بند را در درون متن تعیین می‌کند. به‌منظور انجام پژوهش حاضر، متن روایی کارنامه اردشیر بابکان و متن اندرزی دینکرد ششم انتخاب شدند. نتایج نشان می‎دهند که بیشترین بسامد وقوع آغازگر در هر دو متن، متعلق به آغازگرهای مرکب و بی‌نشان است و بسامد آن در هر متن تقریبا 65% است. در این میان، الگوی «آغازگر متنی (ساختاری) + آغازگر مبتدایی» بالاترین درصد وقوع را دارد. باتوجه‌به این امر می‌توان ادعا کرد که در این دوره برای آغاز پیام غالباً از این الگو استفاده می‌شده است. درصد وقوع آغازگرهای بینافردی (وجه) در کارنامه اردشیر بابکان بسیار پایین است، باوجوداین، درصد وقوع این آغازگر در دینکرد ششم قابل‌توجه است. نکتة قابل‌تأمل دیگر در متن دینکرد ششم وجود آغازگرهای گسسته است، یعنی بخشی از آغازگر در ابتدای جمله می‌آید و پس از آن اجزای دیگر جمله قرار می‌گیرند؛ ادامۀ آغازگر بعد از اجزای دیگر جمله می‌آید. همچنین، بررسی ویژگی نشانداری و بی‌نشانی در فارسی میانه و مقایسه آن با فارسی امروز نشان­دهندة تغییر در گروه­های نشانداری و بی‌نشانی در زبان فارسی است. این امر می‌تواند زمینه را برای مطالعات شناختی بازکند.
Databáze: Directory of Open Access Journals