بهره‌وری مصرف آب در محصول پیاز و ارزیابی راه‌کارهای بهبود آن

Autor: حسن اوجاقلو, فرهاد اوجاقلو, محمد قربانیان, فرهاد میثاقی, بیژن نظری, اسماعیل کرمی دهکردی
Jazyk: perština
Rok vydání: 2023
Předmět:
Zdroj: مدیریت آب و آبیاری, Vol 12, Iss 4, Pp 799-820 (2023)
Druh dokumentu: article
ISSN: 2251-6298
2382-9931
DOI: 10.22059/jwim.2022.344149.998
Popis: پژوهش حاضر با هدف پایش بهره­وری مصرف آب محصول پیاز و ارزیابی میدانی راه‌کار­های ارتقای آن انجام شد. در مرحله اول پژوهش، تعداد 12 مزرعه پیاز واقع در شهرستان زنجان انتخاب و موردمطالعه قرار گرفت. عوامل مرتبط با بهره­وری نظیر دبی ورودی به مزارع، حجم آب مصرفی، برنامه آبیاری، مدیریت تغذیه، عملکرد محصول، هزینه­های تولید و درآمد حاصل از فروش محصول تعیین و شاخص‌های فیزیکی و اقتصادی بهره­وری مصرف آب محاسبه شد. در مرحله دوم، مدیریت آبیاری به‌عنوان راه‌کار اجرایی به‌منظور بهبود بهره­وری مصرف آب در شرایط واقعی مزرعه در قالب قطعات کنترل‌شده اجرا و با وضع موجود مقایسه شد. براساس نتایج حاصل از پایش­های میدانی، میانگین حجم آب مصرفی در مزارع پیاز در حدود 19626 مترمکعب در هکتار و میانگین شاخص­های بهره­وری مصرف آب CPD، BPD و NBPD به‌ترتیب برابر 14/3 کیلوگرم بر مترمکعب، 68 و 40 هزار ریال بر مترمکعب برآورد شد. به‌طور میانگین اعمال برنامه صحیح آبیاری در قطعات کنترل‌شده منجر به کاهش 58 درصدی حجم آب مصرفی و در نتیجه آن افزایش 147 درصدی شاخص بهره­وری فیزیکی شد. تثبیت الگوی اشتباه مدیریت آبیاری و عدم کنترل و نظارت بر بهره­برداری از منابع آب دلایل اصلی مصرف بی‌رویه آب در مزارع پیاز شناخته شد. نتایج مرحله دوم اجرای پژوهش نشان داد، تنها با اصلاح مدت زمان آبیاری می­توان حجم آب مصرفی را به‌طور قابل‌ملاحظه­ای کاهش و بهره­وری مصرف آب را بهبود بخشید.
Databáze: Directory of Open Access Journals