مروری بر افزودنی‌های مورداستفاده در حفاظت خاک‌وآب در ایران
| Autor: | سیدحمیدرضا صادقی, سودابه قره‌محمودلی |
|---|---|
| Jazyk: | perština |
| Rok vydání: | 2022 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | پژوهش‌های حفاظت آب و خاک, Vol 29, Iss 1, Pp 1-30 (2022) |
| Druh dokumentu: | article |
| ISSN: | 2322-2069 2322-2794 |
| DOI: | 10.22069/jwsc.2022.20253.3559 |
| Popis: | سابقه و هدف: تخریب سرزمین به شکل فرسایش خاک یکی از مشکلات محیطی در جهان و ایران است. فرسایش خاک یکی از فرآیندهای اصلی است که منجر به تخریب سرزمین می‌شود. امروزه مواد افزودنی و اصلاح‌گرهای متنوعی باهدف حفظ خاک‌وآب در کشور مورداستفاده قرارگرفته است. لذا آگاهی از انواع افزودنی‌های خاک و عملکرد آن‌ها در حفاظت منابع خاک‌وآب و مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز ضروری است. بر همین اساس پژوهش حاضر باهدف ارائه اطلاعات جامع از پیشینه و جدیدترین مطالعات انجام‌شده در خصوص استفاده از افزودنی‌های آلی، غیرآلی و زیستی خاک و ارزیابی اثرات مختلف و تعیین عملکرد و کاربرد آن‌ها در حفاظت خاک‌وآب انجام‌شده است.مواد و روش‌ها: بررسی کاربرد افزودنی‌ها در حفاظت خاک‌وآب در شرایط مختلف بر مؤلفه‌های مختلف فرسایش و حفاظت خاک توسط پژوهش‌گران مختلف در کشور با استفاده از بازنگری و مرور کلیه مطالعات و پژوهش‌های مستند شده در پایگاه‌های اطلاعاتی و مستخرج از مقالات مجله‌ای، همایشها، گزارش‌های اجرایی و پژوهشی و رساله‌ها و پایان‌نامه‌های مرتبط انجام‌شده است. سپس بازخوانی، تحلیل و جمعبندیهای لازم 75 مستند برای ارزیابی کاربرد افزودنی‌های مختلف در جنبه‌های مختلف با لحاظ نوع افزودنی، دامنه استفاده، محیط آزمایش، متغیر مطالعاتی و گستره کاربرد به‌صورت تاریخی صورت گرفته است. سپس جمع‌بندی نهایی کیفی از نتایج صورت گرفت.یافته‌ها: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، استفاده از تثبیت‌کننده‌ها و افزودنی‌های خاک از قبیل مواد آلی، غیرآلی و زیستی به‌منظور افزایش حد آستانه فرسایش‌پذیری و کاهش فرسایش آبی خاک به‌خوبی مورداستفاده قرارگرفته است. یافته‌های حاصل از پژوهش‌های صورت گرفته نشان داد که عملکرد افزودنی‌ها ازنظر نوع، نحوه کاربرد، مقیاس مورداستفاده و نوع خاک متفاوت بوده‌اند. هم‌چنین یافته‌های به‌دست‌آمده در خصوص کاربرد افزودنی‌ها دلالت بر استفاده و عملکرد مؤثر انواع افزودنی‌ها در حفاظت خاک‌وآب داشته است. بااین‌حال محدودیت‌های اقتصادی، محیط‌زیستی، بهداشتی، اجرایی، عملکردی و فنی، به‌عنوان چالش‌های اساسی در کاربرد هر یک از افزودنی‌های مرسوم معرفی‌شده‌اند. با توجه به محدودیت‌های برشمرده برای به‌کارگیری تثبیت‌کننده‌ها، استفاده از جایگزینهای زیستی و دوستدار محیط‌زیست برای افزایش اثربخشی زمینهسازی شرایط ایجاد تعادل و پایداری محیط‌زیست خاک مورد تأکید قرارگرفته است.نتیجه‌گیری: با توجه به استفاده گسترده از انواع افزودنی‌ها، امکان‌سنجی کاربرد افزودنی‌های دوستدار محیط‌زیست و با تأکید بر مدیریت پسماندهای صنایع مادر از طریق انجام مطالعات و پژوهش‌های تکمیلی در ضرورت تدبیر مناسب و متناسب و طبعاً سازگار با محیط‌زیست در طولانی‌مدت را ایجاب می‌کند. باوجوداین، انجام پژوهش‌های تکمیلی در زمینه کاربرد افزودنی‌های مختلف حاصل از استفاده مستقیم و یا تغییرشکل‌یافته پسماندهای صنایع مهم با رعایت جنبه‌های مختلف محیط‌زیستی، اقتصادی، بوم‌شناختی و حتی زیبایی‌شناختی و در مقیاس‌های مختلف برای جمع‌بندی لازم و هم‌چنین تدوین دستورالعمل‌های اجرایی مناسب، ضروری است. |
| Databáze: | Directory of Open Access Journals |
| Externí odkaz: |
|