| Autor: |
Mehmet Zeki İşcan, Edip Yilmaz |
| Jazyk: |
Arabic<br />English<br />Turkish |
| Rok vydání: |
2024 |
| Předmět: |
|
| Zdroj: |
İlahiyat Tetkikleri Dergisi, Iss 61, Pp 92-105 (2024) |
| Druh dokumentu: |
article |
| ISSN: |
2602-3946 |
| DOI: |
10.29288/ilted.1422472 |
| Popis: |
Çalışmamızda geç dönem Mu‘tezilesinin önemli temsilcilerinden birisi olan Ebû Reşîd en-Nîsâbûrî’nin Mu‘tezile mezhebindeki konumunu ve ekol içerisindeki polemiklere yaklaşımını ele aldık. Kâdî Abdülcebbâr’ın önde gelen talebelerinden birisi olan Nisâbûrî, hocasının vefatından sonra Basra Mu‘tezilesinin riyasetini üstlenmiştir. Kaynaklarda hayatına dair fazla bilgi bulunmasa da ömrünün ilk yıllarında Bağdat Mu‘tezilesine mensup olduğu ve Horasan bölgesinde büyük bir üne sahip olan Ebü’l-Kâsım el-Belhî’nin görüşlerinden etkilendiği aktarılmaktadır. Günümüze ulaşan ve Basra Mu‘tezilesinin bakış açısıyla kaleme alınan eserlerinde Belhî’nin görüşlerine yoğun bir şekilde atıfta bulunmaya devam etmektedir. Ömrünün ilk yıllarında Bağdat ekolüne mensup olması ve daha sonra Basra ekolüne intisap etmesi, kendisine her iki ekolü yakından tanıma fırsatı sunmuştur. Bu tecrübesinden hareketle iki ekol arasındaki polemiklere dair bir eser telif etmiş ve eserde Ebû Hâşim el-Cübbâî’nin görüşlerini Bağdat Mu‘tezilesine karşı savunmuştur. Nîsâbûrî’nin görüşlerini yakından incelediğimiz zaman Mu‘tezile içerisinde Şiî temâyüllerin başladığı Büveyhiler döneminde yaşamasına rağmen Mu‘tezilî bakış açısını büyük oranda muhafaza ettiğini söyleyebiliriz. Farklı fikirler ve yaklaşımlar ileri sürmekten ziyade hocasının yolunu takip ederek Mu‘tezilî mirası daha sistematik ve anlaşılır bir hale getirmeye çalışmıştır. Ayrıca kendine özgü birtakım yaklaşımlar da ileri sürmüştür. Özellikle sarfe konusunda Nazzâm gibi ilk dönem Mu‘tezilî düşünürlere ciddi eleştiriler yönelterek genel sünnî görüşe yakın bir tutum sergilemiştir. Şehristânî’nin de ifade ettiği üzere Basra Mu‘tezilesinin sünnî düşünceye bu yakın konumlanışını Nîsâbûrî’nin nübüvvet ve keramet konularında da görmek mümkündür. Çalışmamızda dokümantasyon tekniği kullanılarak Nîsâbûrî’nin hem yazma hem de matbu olarak günümüze ulaşan eserleri tespit edilmiştir. Bu eserler içerik analizine tabi tutularak incelenmiş ve ulaşılan sonuçlar değerlendirilmiştir. |
| Databáze: |
Directory of Open Access Journals |
| Externí odkaz: |
|
