بهینه‌سازی کود نیتروژن و آبیاری در زراعت گندم (Triticum aestivum L.) با استفاده از طرح مرکب مرکزی
| Autor: | مهدی نصیری محلاتی, علیرضا کوچکی, فرنوش فلاح پور, محمد بهزاد امیری |
|---|---|
| Jazyk: | perština |
| Rok vydání: | 2019 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | بوم شناسی کشاورزی, Vol 11, Iss 2, Pp 515-530 (2019) |
| Druh dokumentu: | article |
| ISSN: | 2008-7713 2423-4281 |
| DOI: | 10.22067/jag.v11i2.31912 |
| Popis: | امروزه با توجه به مصرف بیرویه نهادههای کشاورزی علاوه بر تحمیل هزینههای اضافی بر بخش تولید، آلودگیهای زیستمحیطی پیشآمده درنتیجه آن نیز مشکلساز شدهاست. لذا بهمنظور برآورد مقادیر بهینه مصرف منابع آب و نیتروژن در زراعت گندم آزمایشی در قالب طرح مرکب مرکزی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 1390-1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی با توجه به سطوح بالا و پائین کود نیتروژن (صفر و 400 کیلوگرم کود اوره در هکتار) و آبیاری (2500 و 5000 مترمکعب) طراحی شدند، نقطه مرکزی در هر تیمار پنج بار تکرار شد و درمجموع 13 ترکیب تیماری بدستآمد. عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، تلفات نیتروژن، کارایی مصرف نیتروژن و کارایی مصرف آب بعنوان متغیرهای وابسته مورد اندازهگیری قرار گرفتند و با استفاده از یک مدل رگرسیونی، سطوح پاسخ این متغیرها تحت تأثیر تیمارها محاسبه شد. درمجموع نتایج نشان داد که افزایش مصرف کود نیتروژن و آبیاری اثر مثبتی بر افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب داشت در حالیکه افزایش آبیاری منجر به کاهش کارایی مصرف نیتروژن و افزایش تلفات نیتروژن شد. در نهایت مقادیر بهینه مصرف کود نیتروژن و آبیاری بر اساس سه سناریوی اقتصادی، زیستمحیطی و اقتصادی- زیستمحیطی تعیین گردید. در سناریوی اقتصادی، مقدار بهینه کوددهی و آبیاری بهمنظور دستیابی به 4045 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه و 9908 کیلوگرم در هکتار عملکرد بیولوژیک به ترتیب 274 کیلوگرم در هکتار کود اوره و 3964 مترمکعب در هکتار آبیاری بدستآمد. در سناریوی زیستمحیطی، مقدار بهینه این منابع بهمنظور کاهش تلفات نیتروژن محاسبه شد و به ترتیب برای کوددهی و آبیاری مقادیر 64 کیلوگرم در هکتار و 2651 مترمکعب در هکتار بدست آمد. در سناریوی اقتصادی-زیست محیطی عملکرد دانه و کاهش تلفات نیتروژن همزمان موردنظر قرار گرفت، درنتیجه مقادیر بهینه سطوح کوددهی و آبیاری به ترتیب معادل 153 کیلوگرم در هکتار و 3030 مترمکعب بدستآمد. توجه همزمان به جنبه اقتصادی تولید و مسائل زیستمحیطی، برتری سناریوی اقتصادی- زیستمحیطی را نسبت به دو سناریوی دیگر نشان میدهد. |
| Databáze: | Directory of Open Access Journals |
| Externí odkaz: |
|