Walce fortepianowe w twórczości Aleksandra Zarzyckiego (1834–1895)

Autor: Wioleta Muras
Jazyk: English<br />Polish<br />Slovak
Rok vydání: 2024
Předmět:
Zdroj: Edukacja Muzyczna, Vol 18 (2024)
Druh dokumentu: article
ISSN: 2545-3068
2719-4922
DOI: 10.16926/em.2023.18.13
Popis: Aleksander Zarzycki w swoim dorobku kompozytorskim posiada szereg dzieł fortepianowych, co wynika z faktu, że sam był świetnym pianistą-wirtuozem. Tę twórczość fortepianową reprezentują między innymi walce, których skomponował pięć. Pierwsze trzy: Grande valse op. 4, Valse brillante op. 8 i Grand valse op. 18 – należą do walców koncertowych, o większych rozmiarach, które cechuje różnorodność pomysłów melodycznych. Na ich przykładzie widać, że kompozytor kontynuował tradycyjny repryzowy model formalny (ABA1). Nie jest to w jego przypadku proste zestawienie trzech myśli muzycznych, lecz bardziej rozbudowane wewnętrznie części. I choć budowa w oparciu o zdania i okresy jest w nich dominująca, to Zarzycki w dużym stopniu wykorzystuje również technikę wariantowania, tworzenia nowych melodii w nawiązaniu do jakiegoś jednego głównego motywu, oraz imitację (motywu, frazy) w partiach obu rąk. Nadrzędne tonacje utrzymują się tylko na krótkich odcinkach, typowe dla tych walców są zmiany trybów oraz bardziej odległe tonacje, które kompozytor wprowadza poprzez progresje, a czasem nawet pozbawione modulacji bezpośrednie zmiany tonacji. Dwa ostatnie walce, tj. Valse-Impromptu op. 24 nr 2 i En valsant op. 34 nr 3, ze względu na rozmiary zaliczyć można do miniatur fortepianowych. Formalnie, podobnie jak wcześniejsze, mają budowę repryzową, ze skontrastowaną częścią środkową (w relacji dominantowej), ale są one zdecydowanie mniej zróżnicowane melodycznie, niż poprzednie. Wszystkie pięć walców wpisuje się w stylistykę brillant, co wynika z zastosowania szybkich temp, figuracyjnej melodii, licznych przebiegów pasażowych (w tym łamane pasaże), ozdobników w postaci przednutek, trylów, akordów arpeggio, itp. Niewątpliwie są one wymagające technicznie i interpretacyjnie, choćby z powodu dużych skoków, akordów o rozpiętości nawet duodecymy, zmienności melodii i tonacji. W artykule poruszone zostały także kwestie datowania dzieł, wydań, dedykacji oraz pierwszych wykonań, które dało się ustalić na podstawie badań źródłowych.
Databáze: Directory of Open Access Journals
Externí odkaz: