KADIN SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ ALANINDA YAPILAN ARAŞTIRMALARDA KURAM/MODEL KULLANIMI

Autor: PAŞALAK, Şeyma İnciser, EROĞLU, Kafiye, AKYÜZ, Aygül
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2017
Předmět:
Zdroj: Volume: 34, Issue: 1 91-108
Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi
ISSN: 0894-3184
2147-3463
2667-6648
Popis: Özet:Amaç: Buçalışmada kuram ve modele dayalı Dünya’da ve Türkiye’de kadın sağlığıhemşireliği alanında yapılmış araştırmaların nitelik ve nicelik bakımındanincelenmesi amaçlanmıştır. Böylece, araştırmalarda kuram ve model kullanımınınartacağı ve hemşirelik bilimine katkı sağlanacağı düşünülmektedir.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcıtipteki çalışmada, hemşireler tarafından kuram/model kullanılarak yapılmışçalışmalarına ulaşmak için Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi veritabanı ve EBSCOhost, Pubmed veri tabanları taranmıştır. Tarama yapılırken yılsınırlamasına gidilmemiştir. Anahtar kelime olarak, Türkçe; “hemşirelik, model,kuram, teori, kadın sağlığı”, İngilizce; “theory, model, nursing, women’shealth” kelimeleri kullanılmıştır. İncelenen çalışmalar ele alınan konu/sorun,hedef popülasyon, kullanılan kuram/model ve kuram/modelin araştırmada kullanımyeri bakımından değerlendirilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda dünyada kuramve modellerin kullanıldığı 25 araştırma makalesi, Türkiye’de ise 15’ilisansüstü tez çalışması olmak üzere 22, toplam 47 çalışmaya ulaşılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Çalışmalardaen çok kullanılan kuramın Orem’in Öz Bakım kuramı olduğu (n=19) dikkatiçekmektedir. Dünyada Rogers/ Üniter İnsan Kuramı (n=4) ve Roy AdaptasyonModelinin (n=3) Orem/ Öz Bakım Kuramından sonra en sık kullanıldığı, Türkiye’deise ikinci sırada Roy Adaptasyon Modeli’nin yer aldığı görülmüştür. ÜlkemizdeKadın Sağlığı Hemşireliği alanında yapılan ve Henderson/ Temel YaşamGereksinimleri, Peplau/ Kişilerarası İlişkiler, Rogers/ Üniter İnsan Kuramı veLeininger/ Transkültürel Hemşirelik kuram/modelleri kullanılarak yapılmışherhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Çalışmada dünyada ve ülkemizde kadın sağlığı hemşireliği alanındakuram/model kullanılarak yapılan çalışmaların sayılarının benzer biçimde azolduğu belirlenmiştir. Öte yandan tüm diğer disiplinlerde olduğu gibihemşirelikte de mesleğe özgü bilgi birikiminin arttırılmasında kuram/modeledayandırılmış araştırmalarının yürütülmesinin önemi vurgulanmaktadır.Abstract:Objective: In this study, it is aimedto investigate women's health nursing researches based on the use of theory andmodel in Turkey and the World. Thus, it is thought that the use of theories andmodels in research will increase and contribute to nursing science.Methods: In the descriptive study,National Institute of Higher Education (YÖK) National Thesis Center databaseand EBSCOhost, Pubmed databases were searched to reach the theory and modelbased studies carried out by the nurses. The year was not limited when thesurvey was conducted and the keywords “nurse, model, theory, theory, women'shealth" were used. The researches were evaluated in terms of subject,scope, target population and way of model / theory usage in research. As aresult of the review, 47 research articles were evaluated where 25 researcharticles were out of Turkey and 22 (15 of them were postgraduate thesisstudies) from Turkey.Results: Orem's self-care theory isthe most used theory in studies (n = 19). In the world, Rogers/ Unitary HumanBeings Theory (n=4) and Roy Adaptation Model (n=3) were the most frequentlyused theories after the Orem / Self Care Theory and the second frequent theoryin Turkey is the Roy Adaptation Model. No studies have been conducted in thefield of Women’s Health Nursing in our country using Henderson/Needs Theory,Peplau/Interpersonal Theory, Rogers/Unitary Human BeingsTheory andLeininger/Transcultural Nursing Theory. Conclusion: It has been determined thatthe number of researches using the theory/model in the field of women's healthnursing in the world and in our country is similar. On the other hand, likewisein all other disciplines, it is emphasized that the research based ontheories/models are important in increasing the profession specific knowledgein nursing.Anahtar kelimeler: hemşirelik, model, kuram, teori, kadın sağlığı, Keywords: theory, model, nursing, women’s health * Bu çalışma I. Uluslararası SağlıkBilimleri Kongresi’nde, -Adnan Menderes Üniversitesi /Aydın, Temmuz 2017- sözelbildiri olarak sunulmuştur.Destekleyen kurumlar: Yok.Kaynakça:AlligoodMR, Tomey AM. Nursing Theory: Utilization & Application. 3th Ed. Philadelphia:Mosby Inc.:2006, 3-17.Billings DM, Kowalski K. Bridging The Theory-PracticeGap With Evidence-Based Practice. Journal of Continuing Education in Nursing2006; 37(6): 248-248.Cody WK.Philosophical and Theoretical Perspectives for Advanced Nursing. 4th Ed.Boston: Jones and Bartlett Publishers: 2006 43-4.Ekim A,Manav M, Ocakçı A. Ülkemizde Teori Temelli Hemşirelik Araştırmaları: Bir GözdenGeçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemsirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi2012; 5 (4): 157-161.FawcettJ. Conceptual Models And Nursing Practice: The Reciprocal Relationship. Journalof Advanced Nursing. 1992; 17: 224–228.FawcettJ. Criteria For Evaluation Of Theory.Nursing Science Quarterly. 2005; 18(2):131- 135. doi:10.1177/0894318405274823FawcettJ. Thoughts About Conceptual Models And Measurement Validity. Nursing ScienceQuarterly. 2013; 26(2): 189-191. doi:10.1177/0894318413477143GigliottiE. The Value of Nursing Models in Practice. Dokuz Eylül ÜniversitesiHemsirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2008; 1(1): 42-50.GortnerS. Knowledge Development İn Nursing: Our Historical Roots and FutureOpportunities. Nurs Outlook. 2000; 48:60-7.Jeffs L, Sidani S, Rose D &et al. Using Theory And Evidence to Drive Measurement of Patient, Nurse AndOrganizational Outcomes of Professional Nursing Practice. Int J Nurs Pract. 2013; 19(2):141-8.doi: 10.1111/ijn.12048.KorkmazF, Görgülü S. Hemşirelerin Meslek Ölçütleri Bağlamında Hemşirelik Mesleğineİlişkin Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi HemşirelikBölümü Dergisi 2010;17(1):1-17.McCrae N. Whither Nursing Models? The Value ofNursing Theory in The Context of Evidence-Based Practice And MultidisciplinaryHealth Care. Journal of Advanced Nursing 2012; 68(1): 222–229. doi:10.1111/j.1365-2648.2011.05821.McCurryM, Hunter Revell M. Knowledge for The Good ff The Individual And Society:Linking Philosophy, Disciplinary Goals, Theory, And Practice. NursingPhilosophy. 2009; 11: 42–52.McKennaHP. Theory And Research: A Linkage To Benefit Practice. International Journalof NursingStudies. 1997; 34(6):431-437.McKennaH. (2005) Theory and Research: The Releationship. Nursing Theories and Models.New York: Taylor & Francis Group; 2005, 190-221.İnanŞengün F, Üstün B, Bademli K. Türkiye’deKuram/Modele Dayalı Hemşirelik Araştırmalarının İncelemesi.Anadolu Hemşirelikve Sağlık Bilimleri Dergisi/Journal Of Anatolia Nursing And Health Sciences2013; 16(2):132-139.Spear HJ. Nursing Theory And Knowledge Development:A Descriptive Review of Doctoral Dissertations, 2000-2004. Advances in NursingScience. 2007; 30(1): 1-14.WarelowP. Changing Philosophies: A Paradigmatic Nursing Shift from Nightingale. AustralianJournal of Advanced Nursing.2014; 31(1): 36-45Taylan S, Alan S, Kadıoğlu S. HemşirelikRolleri ve Özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi HEMAR-G. 2012;2: 66-74.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: