XVI. Asır Osmanlı Ulemasında Siyaset - İlim İlişkisi: Birgivî Örneği
| Autor: | CENGİZ, Osman |
|---|---|
| Jazyk: | turečtina |
| Rok vydání: | 2021 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | Issue: 13 169-187 Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi |
| ISSN: | 2458-9519 |
| Popis: | XVI. The century covers a period in which Ottoman thought took its classical form. Along with the Iznik Madrasa, the Ottomans had a close relationship with scientific basins such as Transoxiana and Egypt. After the XV th. century, they gained their own identity in the field of science and thought. As a XVI th. century scholar, the thought that Birgivî produced compared to his contemporaries Ebussuûd and Çivizâde was also related to the fact that he was not a bureaucrat. His distance from the administration and his negative attitude towards politics are mostly based on the experience he gained during his service as a qassâm asqery. It is known that he warned Sokullu Mehmed Pasha about some issues. The main issue that draws him to the fore in the relationship between politics and science is his objection to the money foundation. He had an argument with Ebussuud about this issue. In the classification of science, Birgivî's classification in Tarîka, which is understood to have been influenced by Gazzali, differs from the classical classifications. His cautious approach to theology and his disapproval of medical science and treatment are undoubtedly positioned as a reflection of his understanding of asceticism and mysticism. This study aims to reveal Birgivi's attitude towards the Ottoman administration and scientific accumulation, and to approach the ulema-politics link in the scientific circle. XVI. Asır, Osmanlı düşüncesinin klasik şeklini aldığı bir süreci kapsamaktadır. Osmanlılar İznik Medresesi ile birlikte Maveraünnehir ve Mısır gibi ilmî havzalarla daha sıkı bir ilişki içinde olmuştu. XV. Asır sonrasında ise bilim ve düşünce alanında kendi kimliklerini kazandılar. XVI. asır alimi olarak Birgivî’nin, çağdaşları Ebussuûd ve Çivizâde’ye kıyasla ürettiği düşünce onun bürokrat olmamasıyla da ilgiydi. Onun idareye mesafesi ve siyasete karşı olumsuz tavrı, çoğunlukla kassâm-ı askerîlik vazifesi sırasında edindiği tecrübeye dayanmaktadır. Sokullu Mehmed Paşa’yı bazı meselelerde ikaz ettiği bilinmektedir. Siyaset ve ilim ilişkisinde onu öne çeken ana konu ise vasiyetsiz para vakfına itiraz etmesidir. Bu konuda Ebussuûd ile münakaşaya girmiştir. İlim tasnifinde ise Gazzalî’den etkilendiği anlaşılan Birigvî’nin Tarîka’daki tasnifi klasik sınıflamalardan farklılaşmaktadır. Kelam ilmine karşı temkinli yaklaşımı, tıp ilmini ve tedavi olmayı çok gerekli ve farz bulmaması şüphesiz ki onun zühd ve tasavvuf anlayışının yansıması olarak yorumlanabilir. Bu çalışma Birgivî Mehmed Efendi’nin Osmanlı idaresi ve ilmî birikime karşı tavrını ortaya koymayı ve ilk devirlerdeki ve ayrıca onun ilişkide olduğu ilmî çevredeki ulema-siyaset bağına değinmeyi amaçlamaktadır. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|