NAKCHIVAN AND ITS VICINITY IN THE FIRST HALF OF THE 19TH CENTURY FROM THE PEN OF THE TWO PIONEER AMERICAN MISSIONARIES

Autor: KUŞ, Ayşegül
Rok vydání: 2017
Předmět:
Zdroj: Volume: 27, Issue: 2 171-194
Journal of Turkology
ISSN: 2651-3188
Popis: Nahçıvan,oldukça eski bir yerleşim yeridir ve arkeolojik kazı ve araştırmalardananlaşıldığı kadarıyla, iskân tarihi paleolitik döneme kadaruzanır. Nahçıvan’ın İran-Kafkasya, Karadeniz ve Hazar Denizi ile Anadoluarasındaki ticaret yollarının üzerinde olması, eski çağlardan itibaren pek çokdevletin burada hâkimiyet mücadelesine sebebiyet vermiştir. Urartular, Medler, Persler,Seleukos Krallığı ve Sasaniler bu devletlerden bazılarıdır. Hz. Osman devrinde Dvinve Tebriz gibi önemli şehirler ele geçirildikten sonra Nahçıvan da alınmıştır. Abbasiler döneminden itibaren günümüzdeki Azerbaycantopraklarına yerleşmeye başlayan Türkler, Selçuklular zamanında bölgeyi elegeçirmişlerdir. Moğol istilası esnasında büyükzarar gören şehir, bu dönemde Altınordu ve İlhanlı hâkimiyeti altına girmiştir.15. yüzyılda bölgede yaşanan hâkimiyet mücadelesineKarakoyunlular, Akkoyunlar ve Safeviler de katılmıştır. 1514 yılından itibarenNahçıvan, yer yer Osmanlı yönetimine girmiş ve çıkmıştır. III. Mehmed dönemindeOsmanlı topraklarında baş gösteren Celali isyanlarını fırsat bilen Safeviler, 1603’te Nahçıvan’ı tekrar kendi topraklarına katmayıbaşarmışlardır. 19. yüzyılın başlarında iseKafkaslar, Rusya ile İran arasında tam bir hâkimiyet mücadelesine sahne olmuşve Nahçıvan, Kafkaslarda yayılmacı bir politika izleyen Rusya tarafından1827’de işgal edilerek Rus yönetimi altına girmiştir.Doğuya yönelik ilgilerinin bir uzantısı olarakçok sayıda batılı seyyah ve araştırmacı siyasi, sosyal ve ekonomik vb. çeşitli amaçlar doğrultusunda Kafkasya’ya gelmişlerdir. Builgi özellikle 19. yüzyılda, sömürgeciliğe ve batılıdevletlerin emperyalist emellerine koşut olarak daha da artmıştır. Bu nedenle,ülkelerinin birtakım siyasi ve ekonomik çıkarlarını gözetmek adına çok sayıdabatılı seyyah ve araştırmacı doğuya çeşitli seyahatler yapmışlardır. Buseyyahlardan ikisi, 19. yüzyılın ilk yarısındaAnadolu, Ermenistan ve Kuzey batı İran’ı ziyaretleri esnasında bölgeye gelen Amerikan Board misyonerlerinden Eli Smith ve H. G. O.Dwight’tır. Bu çalışmanın amacı onların Nahçıvan’dakiziyaretleri esnasında kaleme aldıkları gezi notlarından yola çıkarak 19.yüzyılın ilk yarısında bölgenin içinde olduğu, özellikle fiziki vesosyo-kültürel durumu ele alarak değerlendirmek ve bölge tarihininaydınlatılmasına katkı sağlamaktır.
Nakhcıvan is anancient place; the findings of archaeological excavations and research that thesettlement dates back to the Paleolitic era. Since ancient times, the strategicimportance of Nakhchivan, due to its situation on the trade routes between Iran-Caucasia,the Black Sea–The Caspian Sea and Anatolia, led to many nations fighting fordomination in the region. These nations included the Urartians, Meds, Persians,the Kingdom of Seleukos, and the Sassanids. During the reign of Caliphate Osman,such towns as Dvin in Armenia and Tabriz in Iran, and then Nakhchivan, weretaken. The Turks, who had started to settle in Azerbaijan during the reign ofAbbasis, took the region during the period of Seljuks. During this period, Nakhchivan,which was considerably destroyed during the invasions of the Mongols, remainedunder the domination of the states of Golden Horde and Ilhans. In the 15thcentury, Akkoyunlus, Karakoyunlus, and the Safevis also fought for dominationin the region. From 1514 onwards, Nakhcıvan slipped in and out of the Ottomanadministration. In 1603, during the reign of Selim III, when the Celali eventsemerged, the Safevis retook Nakhcıvan. At the beginning of the 19th century,Caucasia was the location of the battle for domination between Russia and Iran,and in 1827 Nakcıvan was invaded by Russia following an expansionist policy. Asresult of their political, social, and economic purposes interests in the east,several western travelersand researchers visited the region. This interest increased, especially duringthe colonialism of the 19th century. Therefore, many western travelers andresearchers visited the Ottoman lands in order to pursue their country’spolitical and economic interests. Two such travelers were the American Boardmissionaries Eli Smith and H.G.O. Dwight, who came to the region in the firsthalf of the 19th century during their visit to Anatolia, Armenia, and north-westIran. Using the travelogues they recorded during their visit to Nakhcıvan, thisstudy aims to evaluate the physical and socio-cultural structure of the regionat the beginning of the 19th century and contribute to the history of theregion.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: