Bir Kültün Özellikleri: Türklerde Su Kültü

Autor: UÇAR, Hüseyin
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2020
Předmět:
Zdroj: Issue: 7 24-47
Kültür Araştırmaları Dergisi
ISSN: 2651-3145
2687-5241
Popis: The meanings attributed to the water element, which is the indispensable element of natural life, by various cultures in the world, caused water to gain a divine feature overtime and to be called “cult”. This situation is also valid in applications in Turkish culture. Water cult has an important place among objects attributed to sanctity by Turkish communities. Turks believed that water resources such as river, lake, sea, stream, swamp had special powers and soul. This belief continued to exist in other religions adopted by the Turks after the religion of Gök Tanrı (Sky God). When we look at Turkish history, mythology and epics, we see that the water cult has various roles in Turkish state and social life in sundry ways. Therewithal Turkish communities perceived the water cult as an element that organizes their own lives, helps them, makes them victorious against their enemies, gives life, saves them from difficulties and becomes punitive. In this article, first of all, the symbolic meanings of water cult are presented, and then it is tried to give examples of how these meanings are perceived in Turkish culture.
Dünyadaki muhtelif kültürlerin, doğal yaşamın vazgeçilmezi olan su öğesine yükledikleri anlamlar, suyun zaman içerisinde ilahi bir özellik kazanmasına ve “kült” olarak anılmasına sebep olmuştur. Türk kültüründeki uygulamalara baktığımızda da bu durum geçerliliğini korumaktadır. Su Kültü, özellikle İslamiyet öncesi Türk topluluklarının kutsallık atfettikleri nesneler arasında önemli bir yere sahiptir. Türkler nehir, göl, deniz, akarsu, bataklık, ırmak, çay gibi su kaynaklarının özel güçleri olduğuna ve içlerinde bir ruh barındırdıklarına inanmış, çeşitli şekillerde bunları kutsamışlardır. Bu inanç Türklerin, Eski Türk dininden sonra benimsedikleri İslam, Hristiyanlık, Musevilik, Budizm, Maniheizm gibi diğer dinler bünyesinde de varlığını sürdürmüştür. Türk tarihi, mitoloji ve destanlarına baktığımızda su kültünün muhtelif şekillerde Türk devlet anlayışı ve toplum hayatında çeşitli görevler üstlendiğini görürüz. Türk toplulukları suyu kutsal kabul etmekle beraber onu kendi hayatlarını düzenleyen, yardım eden, düşmanlarına karşı galip gelmesini sağlayan, hayat veren, zorluklardan kurtaran ve cezalandıran bir unsur olarak görüp adeta kendi sosyal yaşantılarının bir parçası haline getirmişlerdir. Bu makalede öncelikle evrensel olarak su kültünün sahip olduğu simgesel anlamlar ortaya konmuş, ardından bu anlamların Türk kültüründe nasıl algılandığı konusunda örnekler verilmeye çalışılmıştır.
Databáze: OpenAIRE