Azerbaycan Türkçesinde Kiplik İşaretleyicisi Olarak Modal Sözlerin Spesifik Özellikleri ve Söz Diziminde İşlevleri

Autor: ALIŞOVA DEMİRDAĞ, Elza
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2020
Předmět:
Zdroj: Issue: 51 61-80
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
ISSN: 1301-0077
2651-5091
Popis: There are various markers of modality in the language, which isdefined as modality in Turkey Turkish. Modality markers, which arelinguistic expressions of modality, are classified into toning, connection,morphological and lexical categories. However, the grammaticalcategory that directly assumes this task in Azerbaijani Turkish is modalwords. The main task of modal words is to express modality in variousways. Modal words, with their lexical, grammatical, morphologicalcharacters and syntactic functions, also appear as a distinct type ofword in Azerbaijani Turkish. Modal words are examined under twoheadings as fixed modal words (those used only as modal words) andnon-fixed modal words (using other types of words as modal words).Modal words are classified in various ways according to their meaningsas: (1) modal words expressing approval; (2) modal words expressingpossibility, suspicion and hesitation; (3) modal words expressing analogyand comparison; (4) modal words stating conclusion, sequence, andgeneralization; (5) modal words indicating reference and (6) modalwords indicating regret. According to their structure, modal words areconsidered as simple, derived and compound modal words. Althoughmodal words are examined in morphology in Azerbaijani Turkish, theyare also mentioned in syntax due to their function in sentences. Modalwords are used in syntax generally as intermediate words, and sometimesin word-sentence task. In Azerbaijani Turkish, modality is studied notonly in grammatical category, but also in philosophical-logical category.In this study, information will be given about modal words in AzerbaijaniTurkish and their syntax functions will be explained through examplesselected from texts.
Türkiye Türkçesinde kiplik olarak tanımlanan modallığın dilde çeşitliişaretleyicileri mevcuttur. Kipliğin dilsel ifadesi olan kiplik işaretleyicilerimorfolojik kategoriler, sözlüksel kategoriler, söz dizimsel kategoriler,tonlama ve bağlam olarak sınıflandırılır. Fakat, Azerbaycan Türkçesindebu görevi doğrudan üstlenen gramatikal kategori, modal sözlerdir. Modalsözler, konuşanın söylediği fikre belli münasebetini, ilgisini belirtensözcük türüdür. Modal sözlerin temel görevi modallığı çeşitli şekildeifade etmektir. Modal sözler, leksik, gramatikal, morfolojik karakteri vesentaktik görevi ile Azerbaycan Türkçesinde ayrıca bir sözcük türü olarakkendini göstermektedir. Modal sözler, sabit modal sözler (sadece modalsöz olarak kullanılanlar), gayri sabit modal sözler (diğer sözcük türlerininmodal söz olarak kullanımı) olarak iki başlıkta incelenir. Anlamlarınagöre modal sözler çeşitli şekillerde sınıflandırılır. 1. Tasdik bildiren modalsözler. 2. İhtimal, şüphe, tereddüt bildiren modal sözler. 3. Benzetme,mukayese bildiren modal sözler. 4. Netice, sonuç, sıra, genelleme bildirenmodal sözler. 5. Kaynak, isnat bildiren modal sözler. 6. Emosyonelmünasebet bildiren modal sözler. Yapısına göre modal sözler, basit,türemiş ve birleşik modal sözler olarak ele alınır. Azerbaycan Türkçesindemodal sözler, morfolojide incelense de cümledeki görevleri nedeniylesentaksta da bahsedilmektedir. Modal sözler, sentaksta genel olarak arasöz, bazen ise söz-cümle görevinde kullanılırlar. Azerbaycan Türkçesindemodallık sadece gramatikal kategori olarak değil, aynı zamanda felsefimantıki kategori olarak da incelenir. Çalışmada, Azerbaycan Türkçesindemodal sözlerle ilgili bilgi verilecek ve söz dizimindeki işlevi metinlerdenseçilen örnekler üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: