Kaşgar’dan Doğu Türkçesi Şiirler [Çeviriyazı – Aktarma – Söz Varlığı – Tıpkıbasım]
| Autor: | BERBERCAN, Mehmet Turgut |
|---|---|
| Jazyk: | turečtina |
| Rok vydání: | 2019 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | Volume:, Issue: 49 137-160 Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi |
| ISSN: | 1301-0077 2651-5091 |
| Popis: | The poems represented in this study under the title as “Eastern TurkiPoems from Kashgar” constitute the main subject of this study. The poemson which no academical study conducted by now are kept in Sweden inthe Library of Lund University. Swedish Turkologist Gunnar V. Jarringrecorded in his catalogue that poems were written in Uighur languageand defined the poems as “Popular Eastern Turki Poems”. Actuallypoems are consisted of 2 folios and they were copied in 1908 in Kashgarprobably from a manuscript of a collected literary works or the originalpoetry folios. As is known, Chaghatai Turkic became a classical commonliteral language in the 15th century via Ali Şir Nevāyī’s works amongthe Turkic nations excluding Ottomans, but towards the 20th century,dominant character of Nevāyī’s Chaghatai decreased little by little inthe Eastern Turki literature and also varied with some features of otherTurkic dialects because of the effects of local speech in different regions.According to the linguistic results of this paper, the Eastern Turki poems,that is to say, the research subject, belong to the “Post-classical periodof Chaghatai Turkic” and they are certainly the literal works of 18th or19th century. In the view of this information, the poems are analyzedfrom the perspective of a philological methodology in the study. Firstly atranscription of the poems in Latin alphabet, secondly the translation ofthe poems into Standard Turkey Turkish and thirdly a glossary in whicha list of words containing the morphological and etymological data arepresented in comformity with the mentioned methodology. Additionally,the original facsimile of the poems in Arabic script is presented at the end. “Kaşgar’dan Doğu Türkçesi Şiirler” başlığıyla bu çalışmada sunulanmanzumeler, incelemenin esasını teşkil etmektedir. Şimdiye kadarüzerinde çalışma yapılmamış olan şiir mecmuası İsveç’teki Lund Kütüphanesindemahfuz tutulmaktadır. İsveçli Türkolog Gunnar V. Jarring’inkatalogda “Uygurca” olarak kaydettiği ve “Popüler Doğu Türkçesi Şiirleri”şeklinde tanımlandığı 2 varaklık eser, 1908’de Kaşgar’da, muhtemelenDoğu Türkçesi ile yazılmış bir el yazması külliyattan yahut bire biraynı şekilde bulunan orijinal bir mecmuadan istinsah edilmiştir. Bilindiğigibi, Ali Şir Nevâyî’nin eserleri ile 15. yüzyılın ikinci yarısından itibarenklasik bir edebiyat dili hâlini alan Çağatay Türkçesi, yüzyıldan yüzyıladeğişmeler göstererek ve kullanıldığı çeşitli bölgelere ait diyalektolojiközellikleri bünyesine katmak suretiyle 20. yüzyılın başlarına kadar, bazıçağdaş Türk lehçelerinin yazı dili olarak kullanılmaya başlamasına kadargeçen devrede, Osmanlı Devleti’nin dışındaki Türk dünyası için ortakyazı diliydi. Dil özellikleri açısından bakıldığında, araştırma konusu olanşiirlerin Çağatay Türkçesinin son devresi “Geç Dönem Çağatay Türkçesi”ile yazıldıkları ve 18. ya da 19. yüzyıla ait edebî ürünler olduklarıdeğerlendirilmektedir. Tüm verilerin ışığında, bu çalışmada, filolojik birmetin inceleme metoduyla şiirler mercek altına alınmıştır. Metoda göre,ilkin şiirlerin Latin harflerine aktarılmış bir çeviri yazısı, ikinci olarakşiirlerin standart Türkiye Türkçesine aktarması ve üçüncü olarak şiirlerde kullanılmış tüm kelimelerin yapı, köken ve anlam açısından özelliklerinibildiren alfabetik bir söz varlığı dökümü hazırlanmıştır. Ayrıca çalışmada,ele alınan şiirlerin kâğıt üzerindeki Arap harfli orijinal hâli, tıpkıbasımısunulmuştur. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|