Bir Şerhin Hikayesini Kovalarken Bir Hikayenin Şerhini Bulmak: Aḥmed b. Maḥmūd el-Ḥalebī’nin Şerḥu’l-Cevāhiri’l-Muḍīʾe’si ve Nesīmī’nin Öldürülüşüne Tanıklığı

Autor: DOĞAN, Muhammed Osman
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2019
Předmět:
Zdroj: Volume: 60, Issue: 1 81-110
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
ISSN: 1301-0522
1309-2057
Popis: This study deals with a kalam commentary text written in Aleppo datingfrom the beginning of the last century of the Mamluk Turkish State. Theresearch has shown that the poem commentated upon is Imāmzādaal-Bukhārī’s (d.573/1177) ʿUqūd al-ʿAqāʾid fī Funūn al-Fawāʾid, whichconsists of 770 couplets and is the lengthiest Arabic creed (ʿaqāʾid)poem in the Ḥanafī-Māturīdī tradition, and that the commentary entitled Sharḥ al-Jawāhiral-Muḍīʾa is written by an otherwise unknown Ḥanafī scholar Aḥmadb. Maḥmūd b. Sulaymān al-Ḥalabī (9th/15th century) in 823 (1420). Givingexplicit first-hand information regarding circumstances of Nasīmī’s(d.823/1420) death and being the first text to mention the Nasīmiyya branch ofthe Ḥurūfism, the text has special importance. The commentary has been editedas part of a Master’s thesis, however, without taking into account thescientific methods of critical edition, and as a result, both the poem and thecommentary were attributed by the editor to other people than their trueauthors. In the first part of this study, I tell the story of how I haveidentified the authors of both the text and the commentary. Then, I analyze thecommentary in terms of Kalam and the politics of the time. Finally, I discussthe ground of existence of the Nasīmiyya movement in the Mamluk region and itsreflection on the commentary.
Bu makale, manzum bir kelam metnininMemlük Türk Devleti’nin son yüzyılının başında Halep’te yazılan şerhini konuedinmektedir. Şerhe konu olan manzum metin, Ḥanefī-Māturīdī kelam geleneğininyayımlanmış en uzun Arapça akaid manzumesi olan İmāmzāde el-Buḫārī’nin(ö.573/1177) ʿUḳūdu’l-ʿAḳāʾid fī Funūni’l-Fevāʾid isimli 770 beyitlikeseridir. Adı geçen manzumenin, 823 (1420) yılında Halepli bir Ḥanefī alim olanAḥmed b. Maḥmūd b. Suleymān (9./15.yy.) tarafından Şerḥu’l-Cevāhiri’l-Muḍīʾebaşlığıyla yapılan şerhi; gerek ʿİmāduddīn en-Nesīmī’nin (ö.823/1420)katledilmesi hakkında oldukça net bilgiler vermesi ve gerekse ḤurūfīliğinNesīmiyye kolundan bahseden ilk metin olması açısından ayrı bir öneme sahiptir.Söz konusu şerhin tahkiki, bir yüksek lisans tezi kapsamında bilimsel metotlarariayet edilmeden yapılmış; sonuçta hem manzume hem de şerhi başka kişilerenisbet edilmiştir. Bu yazıda, ilkin ana metin ile şerhinin yazarlarınınkimliğini tespit etme sürecinde yaşadıklarımız hikayelendirilmeye çalışılmış,ardından şerhin muhtevası kelami ve siyasi açıdan tahlil edilmiş, son olarak daNesīmiyye hareketinin Memlük coğrafyasındaki varlık zemini ve bunun şerhtekiizdüşümü ele alınmıştır.
Databáze: OpenAIRE