Religiosity Scales Developed in Turkey (1989-2015): Evaluations on Religiosity Measurement Studies

Autor: FİDAN, Çiğdem
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2021
Předmět:
Zdroj: Issue: 4 101-118
Türk Din Psikolojisi Dergisi
ISSN: 2687-2722
Popis: Dini anlama ve algılamada kişiden kişiye değişen öznel bir yaşantı söz konusu olduğundan dindarlığın tanımlanması güçleşmiştir. Tanımlama ve kavramsallaştırmada yaşanan bu güçlükler, dindarlığın hangi bağlamda ölçüleceği ve istenen dindarlığın ne tür bir dindarlık olduğu sorularını akla getirmektedir. Türkiye’de birçok dindarlık ölçeği geliştirilmiştir. İlk olarak Batı kökenli dindarlık ölçme çalışmaları, ülkemize adapte edilmeye çalışılmıştır. Ancak bu durum, daha sonraki dönemde Türk kültürüne özgü yerellik sorununu ortaya çıkarmıştır. Bu sorun, özellikle Türk din psikolojisi alanındaki araştırmacılar tarafından fark edilerek Türk-İslam geleneği bağlamında yerli dindarlık ölçme araçlarının oluşturulmasını ve uyarlama çalışmalarını zorunlu hale getirmiştir. Bu makalenin amacı, Türk din psikolojisi alanında yapılmış doktora ve yüksek lisans tezlerinde kullanılmış (1989-2015) gerek çeviri, gerekse Türk-İslam kültürüne özgü psiko-metrik çalışmaları yapılarak geliştirilmiş dindarlık ölçeklerini içeren bir literatür ortaya çıkarmaktır. Nitel bir araştırma metodolojisi kullanılarak hazırlanan bu makalede elde edilen veriler, doküman analizi yöntemiyle ilgili alan literatürü taranarak toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ise konuya ilişkin ulaşılan tezler, dindarlık ölçeklerine göre sınıflandırılarak nicel ve nitel veri değerleriyle betimlenmiştir. Bu konuda yapılmış tezlere ulaşmak için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi veri tabanı kullanılmıştır. Türk din psikolojisi çalışmalarında kullanılan dindarlık ölçekleri temalandırılarak tablolar halinde gösterilmiştir. Sözü edilen bu tablolarda, ölçeklerin geliştirildiği yıl ve kim tarafından geliştirildiği, ölçeğin adı, formatı ve alt boyutları belirtilmiştir. Makalede sonuç olarak; Türk din psikolojisi çalışmalarında toplamda 18 dindarlık ölçeği kullanıldığı tespit edilmiştir. Bunların içinde Türk kültürüne özgü geliştirilen dindarlık ölçekleri (n=9) de yer almaktadır. Ayrıca makalede, Türkiye’de geliştirilen dindarlık ölçeklerinin kullanım sayılarına göre dağılımları grafik olarak da gösterilmiştir. Geliştirilen bu ölçekler incelendiğinde bazı ölçeklerin dindarlığı tek boyutlu olarak ölçmeye çalıştığı, fakat bunun dindarlığın çeşitli boyutlarını ölçmede yetersiz kaldığı tespit edilmiştir. Daha sonra geliştirilen dindarlık ölçeklerinde dindarlık çok boyutlu olarak ölçülmeye çalışılmıştır. Türk din psikolojisi çalışmalarında, dindarlık ölçeği geliştirerek dindarlığı ölçmeye çalışmak, her ne kadar zor olsa da bu konudaki çalışmaların ülkemizde aktif olarak devam etmesi halen dindarlığın ölçülmeye devam edeceğini göstermektedir.
Since there is a subjective experience that varies from person to person in understanding and perceiving religion, it has become difficult to define religiosity. These difficulties in definition and conceptualization raise questions about the context in which religiosity will be measured and what type of religiosity is desired. Many religiosity scales have been developed in Turkey. First of all, Western-based religiosity measurement studies were tried to be adapted to our country. However, this situation revealed the problem of locality specific to Turkish culture in the later period. This problem, especially noticed by researchers in the field of Turkish psychology of religion, has made it necessary to create and adapt local religiosity measurement tools in the context of Turkish-Islamic tradition.The aim of this article is to reveal a literature containing religiosity scales, which were used in doctoral and master's theses (1989-2015) in the field of Turkish psychology of religion, both in translation and psychometric studies specific to Turkish-Islamic culture. In this article, which was prepared using a qualitative research methodology, the data obtained were collected by scanning the relevant field literature with the document analysis method.In the analysis of the data, the theses reached on the subject were classified according to the religiosity scales and described with quantitative and qualitative data values. National Thesis Center of the Council of Higher Education database was used to reach the theses on this subject. The religiosity scales used in Turkish psychology of religion studies are themed and shown in tables. In these tables, the year and by whom the scales were developed, the name, format and sub-dimensions of the scale are stated. As a result of the article; It has been determined that a total of 18 religiosity scales are used in Turkish psychology of religion studies. Among these, there are also religiosity scales (n=9) developed specific to Turkish culture. In addition, the distribution of religiosity scales developed in Turkey according to the number of uses is also shown graphically in the article. When these developed scales were examined, it was determined that some scales tried to measure religiosity in one dimension, but this was insufficient to measure various dimensions of religiosity. In the later developed religiosity scales, religiosity was tried to be measured multidimensionally. Although it is difficult to measure religiosity by developing a religiosity scale in Turkish psychology of religion studies, the active continuation of studies on this subject in our country shows that religiosity will still be measured.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: