Klasik Türk Edebiyatında Metin Şerhi, Metin Tahlili, Metin Tenkidi ve Uygulamalı Bir Örneği

Autor: ÖZTÜRK DOĞAN, Aslıhan
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2022
Předmět:
Zdroj: Issue: 9 307-324
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
ISSN: 2687-5675
Popis: The issue of how literary texts should be examined has long been one of the issues that literary researchers have thought about the most. The prerequisite of text analysis in the field of classical Turkish literature is text formation. After the text formation, text commentary, text analysis and text criticism follow each other as text analysis methods. Commentary and analysis are explanatory methods that explain the text. Criticism, on the other hand, aims to reveal the aesthetic value of a text, that is, its literary value. Text commentary is the oldest known text analysis method since classical Turkish literature products began to be revealed. In the commentary, words and phrases that are thought to be incomprehensible to the reader are explained. While a method for breaking up the whole is followed in the text commentary, text analysis takes place in the form of interpreting a text holistically. While there is the interpretation of the person who explains the text in the text analysis, there are no comments in the commentary. Text criticism, on the other hand, expresses the state of liking or disliking a literary text according to certain criteria. In this study, first of all, theoretical information on commentary, analysis and criticism has been given, then, in the application part, a ghazal of Azmî-zâde Hâletî was commented on and analyzed, and then it was analyzed and criticized in a structuralist context.
Edebî metinlerin nasıl incelenmesi gerektiği konusu, öteden beri edebiyat araştırmacılarının üzerine en çok düşündükleri meselelerden biridir. Klasik Türk edebiyatı alanında metin incelemesinin ön şartı metin teşkilidir. Metin teşkilinin akabinde metin şerhi, metin tahlili ve metin tenkidi metin incelemesi yöntemleri olarak birbirini izler. Şerh ve tahlil, metni izah eden açıklayıcı yöntemlerdir. Tenkit ise bir metnin estetik değerini yani edebî kıymetini ortaya koymayı amaçlar. Klasik Türk edebiyatı ürünleri ortaya konmaya başlandığından beri bilinen en eski metin inceleme yöntemi metin şerhidir. Şerhte okuyucunun anlayamayacağı düşünülen kelime ve ibareler izah edilir. Metin şerhinde bütünü parçalamaya yönelik bir yöntem izlenirken metin tahlili bir metni bütüncül olarak yorumlama şeklinde gerçekleşir. Tahlilde metni izah edenin yorumu söz konusuyken şerhte yorum yoktur. Metin tenkidi ise edebî bir metni belirli kriterlere göre beğenip beğenmeme durumunu ifade eder. Bu çalışmada öncelikle şerh, tahlil ve tenkit üzerine teorik bilgiler verilmiş, daha sonra uygulama bölümünde Azmî-zâde Hâletî’nin bir gazeli şerh ve tahlil edilmiş, ardından yapısalcı bağlamda incelenerek tenkit edilmiştir.
Databáze: OpenAIRE