SİBİRYA TÜRKLERİNDE LAMAİZM-BURKANİZM VE SUDUR KİTAPLARININ KÖKENİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Autor: POLAT, İrfan
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2020
Předmět:
Zdroj: Volume: 13, Issue: 30 599-613
Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
ISSN: 1308-4445
Popis: Turks who spreaded and domained in a culturalgeography from Adriatic to China Sea, not just influenced culture of peoplewhere they live but also are affected by the other cultures. However thisinteraction process which needs to be handled by a interdisciplinary, isdegenerated by especially Indo-European approach particularly in determiningthe origin of some cultural elements. Turkish culture and civilization whichhave always been taken the initiative for radical changes, can be mentioned atthe beginning of the cultures affected by this point of view. As it’s all known, Turkic people had chooseddifferent religions in history and when the religion dominated the culture, thepeople had been in danger to grow away from the cultural identity. One of thosereligions are Lamaism which spreaded among the Siberian people and Burkhanismwhich showed up in last century.Sudur is a book in Turkish epics in which awarrior or mythological entities can see past, present and the future. Sudurwhich is called as golden book, black book, samara book, hopçu sudur, belgesudur, long sarig (yellow) sudur etc. shows features of Turkish culture. Thisstudy aims to handle histories and descriptions of Buddhism, Lamaism as Buddhismin Tibet and Burkhanism and thus to share opinions and suggestions about sudurwhich attributed to Lamaism and can be found in epics of Altai and Tuva.
Adriyatik’ten Çin Denizi’ne kadar geniş birkültür coğrafyasında hareket ve hâkimiyet alanı bulan Türkler, yaşadıklarıbölgelerdeki kültürleri derinden etkiledikleri gibi, diğer kültürlerden deetkilenmek suretiyle varlıklarını devam ettirmişlerdir. Lakin bu geniş ve takipedilmesi disiplinler arası bir işbirliğini zaruri kılan etkileşim süreci,Hint-Avrupacı yaklaşım başta olmak üzere birtakım kültürel unsurlarınkaynağının tespiti bağlamında tarafgir bir bakış açısıyla zedelenmiştir. Bubakış açısından derinden etkilenen kültürlerin başında, şüphesiz insanlıtarihin arkaik dönemlerinden günümüze kadar pek çok radikal değişime önayakolan Türk kültürü ve medeniyeti gelmektedir. Bilindiği gibi Türk toplulukları, tarihiseyir içerisinde pek çok farklı dini tercih etmiş ve kimi zaman bu tercih,kültürel varlıkla çatıştığında ve din baskın geldiğinde, topluluklar, kültürelkimliklerinden uzaklaşma tehlikesiyle baş başa kalmışlardır. Bu dinlerden biride, bilindiği gibi, başta Sibirya topluluklarını etkileyen Lamaizm ve sonasırda ortaya çıkan Burkanizm’dir.Türk destanlarında rastlanılan sudur,alpların ve mitolojik varlıkların geçmiş, şimdiki zaman ve geleceği görmek vetayin etmek maksadıyla kullandıkları bir kitaptır. Altın kitap, kara kitap,samara kitap, hopçu sudur, belge sudur, uzun sarıg sudur vd. gibi farklıadlandırmalara sahip olan sudurlar, birçok açıdan Türk kültürüne ait özelliklergöstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Budizm’e ve Budizm’in Tibetcoğrafyasındaki adı olan Lamaizm’e ve Burkanizm’e ve tarihlerine yer vermek veböylelikle Lamaizm’e atfedilen ve başta Altay ve Tuva olmak üzere Türk dünyasıdestanlarında yer alan “sudur kitapları” meselesinin kökenine ilişkin görüş veönerileri paylaşmaktır.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: