TARİHSEL SÜREÇTEN GÜNÜMÜZE BÜYÜK HAN VE YENİDEN KULLANIMA ADAPTASYONDA SOSYOKÜLTÜREL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BAĞLAMINDA MEKAN İŞLEVLENDİRİLMESİ

Autor: ALTAN, Hasan, ÖZSOY, Şefika KARADERİ
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2017
Předmět:
Zdroj: Volume: 7, Issue: 4 634-654
Turkish Online Journal of Design Art and Communication
ISSN: 2146-5193
Popis: Binlerce yıllık coğrafyasında Kıbrıs,birçok medeniyeti barındırmış ve geçmiş dönemlerden günümüze çok sayıda kültürel mimari mirasyapılarına ev sahipliği yapmıştır. Özellikle başkent Lefkoşa, tarihsel süreçboyunca gerek konumu gerekse içinde barındırdığı farklı devirlerin etkilerinitaşıyan mimari dokusuyla, önemli kentlerden birisi olmuştur. Lefkoşa suriçindebulunan katedral, cami, kilise, saray, belediye pazarı, han, konak ve konut gibi mimari dokuyu oluşturan tarihi mirasniteliğindeki yapı türleri, dünyaçapındaki sayılı değerlerden olmakla birlikte ada insanının hayatlarını da sosyolojik, kültürel, ekonomik, politikgibi bir çok farklı açıdan etkilemektedirler. Tarih boyunca, Doğu Akdeniz’in enönemli ticaret yollarının Kıbrıs adasından geçmesi, burada bulunan ve ticaret yapan kişilerin adadaduraklamaları, konaklama ihtiyacını doğurduğundan, adada han yapılarının inşasıve kullanımı önem kazanmaya başlamıştı. Bu yapıların içinde en görkemlisi olan Büyük Han, Osmanlı döneminden günümüze gelebilmiş önemli tarihieserlerden bir tanesidir. Büyük Handa, bütün tarihi binalar gibi zamanın,insanın ve doğanın vermiş olduğu tahribattan payını almıştır. Yapısal hasarlarıgidermek amacıyla uzun yıllar süren restorasyon çalışmalarının ardından han,bugünkü haline getirilmiş ve yenilenen binaya yeniden hayat vermekamaçlı farklı işlevler katılmıştır. Eskiden insanların gecelik konakladıklarımekanlarda şimdi sanat atölyelerinin olması, hayvanların barındığı iç avlu vezemin kattaki odalarda bugün konserler, sergiler düzenlenmesi gibi işlevlerde radikal değişimler yaşanmıştır.Binanın hem fiziksel olarak hem defonksiyonel olarak geçirmiş olduğu bütün değişimler, Büyük Han’ı herhangi bir kültürel miras değeri yüksektarihi bir bina olmaktan çıkarmış, aynı zamanda kente yeni bir hayat sağlayan;toplumu, sosyal ve kültürel açıdan besleyen bir figür yapıp, kentin de simgesihaline getirmiştir. İnşa edildiği ilk günden beridir adada bir çok neslinhayatının parçası olmuş Büyük Han’ın, gelecek nesillere de ulaşabilmesi içinyapılabilecek en doğru yöntem olan yeniden kullanıma adaptasyonunda, uygulanış şekli ve uygulama sonucu oluşanbina ve toplum üzerindeki sosyo-kültürel sürdürülebilir etkileri, bu çalışmanınyapılmasındaki en önemli esaslarından biri olmuştur. Yeniden kullanımaadaptasyon, kültürel miras değeriniteliğindeki yapıları, tarihi sürecin farklı dönemlerinde kullanılmış olmasınarağmen, eski ve yeni mimari anlayışı biraraya getirmiş ve yapıdaki otantikkarakteri koruyarak belirlenen yeni fonksiyonlarla birlikte yeniden birkullanım sağlamaktadır. Bu bağlamda, yapılan araştırmalar neticesinde, BüyükHan yapısı da tarih boyunca kullanılmış ve binanın ana fonksiyonundan bağımsızolarak başka fonksiyonlar barındırdığı, saptanmıştır. Tüm bunlara paralelolarak, çalışmada kullanılan yöntemlerde ilk aşamada yapının orjinalinin mimariözellikleri ve tarihi geçmişini öğrenmek amaçlı arşiv belgeleri ve literatürtaramasına paralel olarak eski bölge halkı ile röportajlar yapılmıştır. Hanınbugünkü kullanımının tespiti için de yerinde analiz ve gözlem, fotoğraflama ve esnaf ile röportaj yapılıp, makalenin esas metodolojisioluşturulmuştur. Bunlarla birlikte günümüz kullanımındaki tespitler yapılıp,yeni fonksiyonuna göre tablolar oluşturulmuş ve mekan sınıflandırmalarıyapılmıştır. Bu tablolarda işlevsel tipolojiler belirlenip, mimari çizimlereaktarılmış, estetik ve işlevsel bağlamlarda fotoğraflanıp analiz edimiştir.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: