A POLICY AND SECTARIAN DIRECTION OF ICMA
| Autor: | MACİT, Yüksel |
|---|---|
| Jazyk: | turečtina |
| Rok vydání: | 2019 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | Volume: 20, Issue: 1 253-264 Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) |
| ISSN: | 2564-6427 |
| Popis: | İcmâ başlangıçta dinî bir müesseseolarak doğmuştur. Fıkıh usulü kitaplarında icmâ (ittifak) dinî konularda olurkaydı sürekli geçer. Mutezileden Nazzam icmâ’ın siyasî olarak icat edildiğiniiddia eder. Onun görüşüne katılmasak da icmâ’ın zaman zaman siyasî ve mezhepselamaçlarla da kullanıldığına rastlanmaktadır. Başta Ebu Ya’la el-Ferra’nın el-Udde adlı usul kitabında veSerahsî’nin Usul’ünde icmâ bahsinde EbuBekir’in halife seçiminde icmâ olduğundan söz edilmektedir. Halife seçimiaslında siyasî bir konudur, fakat dinî bir konu haline getirilmiştir, daha çokda kelam kitaplarının sonunda imamet bölümünde tartışılmıştır. Ancak Cüveynî İrşad adlı kelam kitabının imametbölümünün başında bu konunun usul-i dinden olmadığını itiraf etmiştir amaalışılageldiği için o da imamet konusunu tartışmıştır.Ehl-i sünnet kabul edilen fıkıh usulcülerininusul kitaplarında Ehl-i bidat denen mezhepler özellikle Hariciler icmâ’ın dışındatutulmuştur. Bunu sadece Ehl-i sünnet usulcüleri değil bazı Mutezile usulcüleride yapmıştır. Böylece icmâ’ın siyasî ve mezhebî olarak kullanılmasıyla bazımuhalif siyasî gruplar yerilmiş, bazı muhalif mezhepler itibarsızlaştırılmayaçalışılmıştır. Bu çalışma icmâ’ın siyasî ve mezhebi kullanımını tarafsız olaraktespit etmektedir. Zira icmâ’ya dahil edilmeyen veya icmâ için görüşleriitibara alınmayan ve ehl-i bidat diye kınanan mezhepler de toplumda çoğunluğuelde etseydi büyük bir ihtimalle onlar da icmâ’yı muhaliflerine karşıkullanacaktı. Nitekim Haricilerin daha ileri giderek kendilerinden olmayanlarıaçıkça tekfir ettiği bilinmektedir. İçtihadî meselelerde tüm ümmetin icmâ’sıazdır; genelde çoğunluğun ittifakına icmâ denmiştir. Fiilî durum budur. Tarihîbir realitedir ki az da olsa Ebu Bekir’in halife seçiminde de muhalifler vardı.İcmâ’ın çağımızdaki durumuna gelince, dağınıkve kalabalık İslam coğrafyasında icmâ edecek bütün müçtehitleri tespit kolayolmasa da icmâ’ın imkânından bahseden ve bunun gerçekleşmesi için önerilerdebulunan Müslüman düşünürler ve fıkıh usulcüleri vardır. Çalışmalarını 20.asrınbaşlarında da sürdüren Muhammed Abduh ve Reşid Rıza gibi İslam düşünürleri icmâ’ınnasıl işlevsel hale geleceği hususunda imal-i fikirde bulunmuşlardır. Fıkıhusulü kitabı sahibi Abdulvahhab Hallaf ve Abdülkerim Zeydan icmâ’ın imkânı içinöneriler yapmışlardır. Bunların yaptıkları önerilerin siyasete taalluk eden yönleride vardır. Bunların yanı sıra kelimenin tam anlamıyla icmâ olmasa da veyausuldeki icmâ tanımına tam uymasa da İslam dünyasında yer yer icmâ havasındatoplantılar yapılmaktadır. Bunlar icmâ fikrinin çağımızda hala öneminikoruduğunu göstermektedir. Diğer bir ifadeyle icmâ, üzerine ilgi çekmeye devametmektedir. Biz bu konuda durum tespiti yaparak icmâ’ın siyasî ve mezhebîyönüne dikkat çektik. Bu bağlamda icmâ’ın dışa karşı stratejik yönü de vardır. Icmawas originally born as a religious institution. In usul al-fiqh books, icma(consensus) is constantly recorded in religious matters. Nazzam of Mutezile claimsthat icma was invented politically. Although we disagree with his view, icma issometimes used for political and sectarian purposes. At first, ın Abu Ya’laal-Ferra's usul book al-Udde and Usul al-Serahsî' mentioned that there is ıcmaın the choice of caliph Abu Bakr. Thechoice of the caliph was actually a political issue, but it was turned into areligious one, mostly discussed in the Imamat section at the end of the Kalambooks. However, at the beginning of the imamat section of his Islamic theologybook Irşad, Cüveynî confessed that this was not a matter of principles of faithin religon (Usul al-din) but as it is customary he also discussed the subjectof imamat.Inthe books of usul al-fiqh’s experts who are accepted from Ahl al-Sunnah,denominations called Ahl al-Bidat were specifically Kharijic excluded fromicma. This was done not only by the Ahl-i Sunnah methodologists but also bysome Mutezile methodologists. Thus, by using icma as a political and sectarian,some opposition political groups were deteriorated and some opposing sects weretried to be discredited. This study objectively determines the political andsectarian use of icma. If the sects that were not included in the icma or whoseopinions for icma were not taken into consideration and condemned as hl ahl-ibidat de had obtained the majority in the society, they would probably use theicma against their opponents. As a matter of fact, it is known that Kharijitesgo further and openly declared unbelief those who are not of them. In usulal-figh the whole ummah is necessary for ıcma, but often the majority'salliance is called icma. This is the actual situation. It is a historicalreality that there were some opponents in Abu Bakr's selected of caliph.Whenit comes to the situation of Ijma in our age, there are Muslim thinkers andusul al-fiqh proceduralists who talk about the possibility of icma, although itis not easy to identify all the mujtahits that will be icma in scattered andcrowded Islamic geography. Islamic thinkers such as Muhammad Abduh and RashidReza, who continued their work at the beginning of the 20th century, have madean idea about how icma will become functional. Abdulwahhab Hallaf andAbdülkerim Zeydan, the owner of the book of usul al-fiqh, made suggestions forthe possibility of icma. There are also some aspects of their suggestions topolitics. In addition to these, although there is no icma in the full sense ofthe word or even if it does not meet the definition of icma, meetings are heldin places of icma in the Islamic world. These reveal that the idea of icmais still important in our age. In other words, it continues to attractattention on icma. We made a due diligence on this issue and drew attention tothe political and sectarian aspects of icma. In this context, icma has astrategic aspect towards the outside. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|