'Seccadeyi Suya Serme' Motifi ve Klasik Türk Şiirine Yansımaları
| Autor: | KEKLİK, Murat |
|---|---|
| Jazyk: | turečtina |
| Rok vydání: | 2022 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | Volume: 6, Issue: 2 707-727 Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi |
| ISSN: | 2618-6349 |
| Popis: | The motif of "spread out the prayer rug on the water" is a motif encountered in epics and folk tales, Alevi-Bektashi legends and Dede Korkut stories. Over time, it has turned into a metaphor that takes place in modern Turkish poetry, albeit a little, in classical Turkish poetry texts. Motif; It has a depth of meaning in beliefs and cultures such as Sumer, India, China, Christianity, which goes back to mythological ages and points to the pre-Islamic beliefs of the Turks. The reconciliation of the concepts and metaphors of "prayer rug" and "water" in the structure of the motif is the embodiment of the intertwinedness, cohesion and syncretism in beliefs and cultures. The term used as "seccâde ber-âb efkend" in some Persian texts is more common in Turkish texts. Different meanings have been attributed to the phrase in legends, mystical texts and non-religious poems. It has also been seen that the motif is especially associated with Hızır in classical Turkish poetry. The meaning and content of the term has not been mentioned in historical sources and dictionaries. The meanings given to the term encountered in two of today's dictionaries are wrong. In the study, due to the syncretic nature of the motif, the concepts and metaphors of prayer rug, water, Hızır are emphasized in order to better draw the meaning of the phrase. By investigating the traces in mythologies and legends, the meaning frame of the phrase in classical Turkish poetry has been tried to be drawn through couplet examples. “Seccadeyi suya serme” motifi destan ve halk hikâyelerinde, Alevi-Bektaşi menkıbelerinde ve Dede Korkut hikâyelerinde karşılaşılan bir motiftir. Zamanla klasik Türk şiiri metinlerinde, az da olsa modern Türk şiirinde yer alan bir metafora dönüşmüştür. Motif; Sümer, Hint, Çin, Hristiyanlık gibi inanç ve kültürlerde mitolojik çağlara uzanan, Türklerin İslam öncesi inançlarına işaret eden bir anlam derinliğine sahiptir. Motifin yapısında yer alan “seccade” ve “su” kavram ve metaforlarının bağdaştırılması, inanç ve kültürlerdeki iç içe geçmişliğin ve kaynaşmışlığın, senkretizmin dildeki cisimleşmesidir. Kimi Farsça metinlerde seccâde ber-âb efkend şeklinde geçen tabirin Türkçe metinlerdeki kullanımı daha yaygındır. Menkıbelerde, tasavvufi metinlerde, din dışı şiirlerde tabire farklı anlamlar yüklenmiştir. Klasik Türk şiirinde motifin özellikle Hızır’la ilişkilendirildiği de görülmüştür. Tabirin anlam ve muhtevasına ise tarihi kaynaklarda ve sözlüklerde değinilmemiştir. Günümüz sözlüklerinden ikisinde karşılaşılan tabire verilen anlamlar ise hatalıdır. Çalışmada motifin senkretik yapısı gereği tabirin anlam çerçevesini daha iyi çizebilmek için seccade, su, Hızır kavram ve metaforları üzerinde durulmuştur. Mitolojilerdeki, menkıbelerdeki izleri araştırılarak tabirin klasik Türk şiirindeki anlam çerçevesi beyit örnekleri üzerinden çizilmeye çalışılmıştır. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|