About Yahyâ bin Muhammed Gaffârî's ore book called Yâkûtatü'l-Mehazin fî Cevâhiri'l-Ma'adin, its copies and its content

Autor: KUTLAR OĞUZ, Fatma Sabiha, MURAD, Sibel
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2021
Předmět:
Zdroj: Issue: 24 456-474
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
ISSN: 2148-7782
2148-9599
Popis: Türkçe yazılmış cevher-nâmelerden biri olan Yâkûtatü’l-Mehâzin fî Cevâhiri’l-Me’âdin ve Kitâbu Cevheri’l-Cevâhir adlarıyla bilinen eser, Yahyâ bin Muhammed Gaffârî tarafından 16. yüzyılda kaleme alınmıştır. Gaffârî, kitabı Şehzâde Korkud’un (ö. 1513) en sadık devlet adamı olan Piyâle Bey’in emriyle yazmış ve tamamladıktan sonra şehzâdeye sunmuştur. Biri yurt dışında, beşi de yurt içinde olmak üzere altı nüshası bilinen eserin Topkapı Sarayı Müzesi Hırka-i Saadet bölümündeki nüshası yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır. Ancak çalışmada, yararlanılan da dâhil olmak üzere diğer nüshalar hakkında hiçbir bilgiye yer verilmemiştir. Bu zamana kadar yapılmış olan cevher-nâmelerle ilgili çalışmalarda ise Yahyâ bin Muhammed Gaffârî’nin cevher-nâmesinden bahsedilmiş; ancak metni hem nüshaları hem de muhtevası bakımından ayrıntılı olarak ele alan bir yayın mevcut değildir. Eser hakkında önceden kaleme alınan yüksek lisans tezi, makale vb. çalışmalardaki bilgiler gözden geçirildiğinde bunlarda bazı eksiklikler olduğu da görülmektedir. İşaret edilen eksiklikler nedeniyle bu makalede, Yahyâ bin Muhammed Gaffârî’nin Yâkûtatü’l-Mehâzin fî Cevâhiri’l-Me’âdin adlı eserine ait nüshaların hepsi ayrıntılı olarak tekrar ele alınmıştır. Cevher-nâmenin muhtevası, bilinen tüm nüshaları karşılaştırılarak ortaya konmuş, bunlar benzerlikleri ve farklılıkları bakımından incelenerek tanıtılmıştır. Eserin muhtevası L. ve İÜ-423 nüshalarından hareketle ele alınmıştır. Söz konusu farklılıklar bize kitabın sağlam bir metninin ortaya konmasının ancak nüsha karşılaştırması yapılmasıyla mümkün olduğunu göstermiştir. Bu noktada örnek teşkil etmesi düşüncesiyle makalenin sonunda eserin tüm nüshalarında yer alan bir bölümünün tenkitli metni verilmiştir. Böylece, Gaffârî’nin cevher-nâmesi ve metnin tespit ettiğimiz nüshaları hakkında bu zamana kadarki en kapsamlı tanıtmanın yapılmasına çalışılmıştır.
The work, known as Yâqûtatü’l-Mehâzin fî Cevâhiri’l-Me'âdin and Kitâbu Cevheri’l-Cevâhir, which is one of the ore-names written in Turkish, was written by Yahyâ bin Muhammed Gaffârî in the 16th century. Gaffari wrote the book by the order of Piyale Bey, who was the most loyal statesman of Şehzade Korkud (d. 1513), and presented it to the prince after completing it. The copy of the work, of which six copies are known, one abroad and five in the country, has been studied as a master's thesis in the Topkapı Palace Museum Hırka-i Saadet section. However, no information about the other copies, including the one used, was included in the study. In the studies on ore-names made up to this time, Yahyâ bin Muhammed Gaffârî's ore-name was mentioned; however, there is no publication that deals with the text in detail in terms of both its copies and its content. Master's thesis, article, etc. written beforehand about the work. When the information in the studies is reviewed, it is seen that there are some deficiencies in them. Due to the deficiencies pointed out, in this article, all the copies of Yahyâ bin Muhammed Gaffârî’s Yâqûtatü’l-Mehâzin fî Cevâhiri’l-Me’âdin were discussed in detail. The content of the ore-nâme was revealed by comparing all known copies, and these were introduced by examining them in terms of their similarities and differences. The content of the work has been handled with reference to the copies of L. and İÜ-423. These differences have shown us that it is only possible to present a solid text of the book by comparing copies. At this point, the critical text of a part of the work, which is included in all copies of the work, is given at the end of the article in order to set an example. Thus, it has been tried to make the most comprehensive introduction to Gaffârî's ore-name and the copies of the text we have identified so far.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: