| Popis: |
Tarihsel süreç içerisinde jeopolitik, devletlerin coğrafi alanlar üzerinde denetim kurması ve devletlerin genişlemesi için gerekli olan coğrafi nedenler üzerine odaklanmıştır. Bu açıdan devletlerin dış politikalarını etkileyen önemli faktörlerden birinin de jeopolitik olduğu gerçeği bilinmektedir. Bu açıdan tezin yazılmasındaki amaç Türkiye'nin Ortadoğu'ya yönelik dış politikasını jeopolitik açıdan değerlendirmektir. Bu kapsamda temel olarak Adalet ve Kalkınma Partisi dönemi incelenmiştir. Dış politika bir ülkenin uluslararası sistem içerisindeki konumunu belirlemektedir. Bu açıdan güç olgusu devletler açısından önemli bir dış politika yaklaşımı olarak yer almaktadır. Uluslararası ilişkilerde önemli kavramlarından biri olan güç olgusu tarihin her sürecinde devletler açısından amaçlanan bir kavram olarak tanımlanmıştır. Ayrıca jeopolitik, Soğuk Savaş sonrasında konum, sınır, bütünlük gibi coğrafi özellik tanımlamalarının dışında da sosyal, ekonomik, siyasi, askeri, kültürel ve teknolojik değerleri ön plana çıkaran yaklaşımlarla geliştirilmiştir. Ortadoğu jeopolitik ve ekonomik olarak dünya politikasının en önemli ve sorunlu bölgelerinden birisini oluşturmaktadır. Ayrıca tarihsel süreç içerisinde Ortadoğu'daki enerji kaynakları küresel güçlerin politikalarında önemli bir yer almıştır. Aynı zamanda Ortadoğu, etnik ve dini çatışmalara sahip ve siyasi açıdan istikrarsız bir bölgedir. Özellikle 11 Eylül ve Irak Savaşı'ndan sonraki süreçte jeopolitik algı önemli derecede değişmiştir. Uluslararası güvenlik alanında krizlerin sayısı artmış ve silahlı çatışma tehdidi ve terörist oluşumlar artmıştır. Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2002 yılında iktidara gelmesiyle Ortadoğu'da daha aktif bir politika izlenmeye başlanmıştır. Arap Baharı'nın etkisi ile Suriye'de başlayan karışıklık ve iç savaş, Suriye'yi ve yakın komşularını etkileyen belirsiz bir süreç başlatmıştır. Türkiye jeopolitik konumu nedeniyle bölgedeki sorunlardan doğrudan etkilenmektedir. Özel olarak Türkiye'nin Irak, Suriye, İran, Mısır ve İsrail-Filistin politikaları değerlendirilmiş olup, aralarındaki jeopolitik bağlantılar analiz edilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda Türkiye'nin Adalet ve Kalkınma Partisi döneminden itibaren jeopolitiği tanımlama ve politikalarına yansıtma biçimi analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu tez çalışması Ortadoğu'da yaşanan gelişmelerin birbirine bağlı bir süreç olduğuna vurgu yapmakta ve klasik jeopolitik argümanların Türk dış politikasını Ortadoğu'ya yönelik politikalarda zorunlu biçimde etkilediği sonucuna ulaşmaktadır. Bu nedenle uluslararası sistemin doğası ve devlet dışı aktörlerin çeşitliliğinin karmaşık yapısı nedeniyle Türkiye, kendi güvenliğini ve ulusal çıkarlarını tanımladığı öncelikli politikaları tanımlamaya ihtiyaç duymaktadır. Throughout the history, geopolitics has focused on the geographical reasons that states need to establish control over geographical areas and the expansion of states. It is a well-known fact that geopolitics is one of the important factors affecting the foreign policies of states. The the aim of writing this thesis is to evaluate the foreign policy of Turkey towards the Middle East in terms of geopolitics. In this context the study mainly covers the period of the Justice and Development Party. Foreign policy is one of the factors which determine a state's position within the international system. From this point the power phenomenon is considered as an important foreign policy approach for the states. The power, as one of the most prominent concepts within the international relations, has been defined as a concept intended for states in every process of history. In addition, geopolitics has been developed with approaches that prioritize social, economic, political, military, cultural and technological values besides geographical feature definitions such as position, border, integrity after the Cold War. As geopolitically and economically, the Middle East is one of the most important and problematic region in the world politics. Also, throughout the history, the Middle East energy resources occupied an important place in the policies of the global powers. At the same time the Middle East has ethnic-religious conflicts and the region is politically unstable. Especially after September 11 and the Iraq War, the geopolitical perception changed significantly. In the post 11 September 2001 and Iraq intervention in 2003 era, a number of crises and armed conflicts threatening the international security have occured and terrorist organizations have increased. The Justice and Development Party government, which came to power in 2002, has pursued a more active foreign policy in the Middle East. However the confusion and civil war that started in Syria with the Arab Spring has affected the Syria and its closest neighborhood and a process of uncertainty has started. Turkey has been affected directly by problems in the region because of its geopolitical position. In particular, Turkey's Iraq, Syria, Iran, Egypt and Israel-Palestinian policies have been evaluated and the geopolitical connections between them have been tried to analyzed. At the same time, attempts have been made to analyze the way in which Turkey identifies geopolitics and reflects them on its policies since the period of the Justice and Development Party. This thesis study emphasizes that the developments in the Middle East are an interdependent process and it reaches the result that classical geopolitical arguments necessarily influence Turkish foreign policy towards the Middle East. Because of this, the nature of the international system and the complex nature of the diversity of non-state actors, Turkey needs to define the priority policies that define its own security and national interests. 320 |
