Popis: |
Okuma, görsel sembollerin çözümlenerek sözcüğün konuşma dilindeki karşılığına erişilen karmaşık bir süreçtir. Dilsel işlevlerle iç içe olan okuma işlevi, yetkin okuyucularda sol hemisfere yanallaşır. Başarılı bir okuma işlevi görsel enformasyonun sağ hemisferden sola korpus kallozum ile hızlı bir şekilde aktarılmasına bağlıdır. Sağlıklı bireylerde sözcük okuma sırasında sağdan sola iletim soldan sağa iletime göre hızlıyken; disleksik bireylerde bu asimetri bulunmamaktadır. Bu tez çalışmasında iyi ve kötü okuyan sağlıklı bireylerde okuma ile ilişkili erken görsel çözümleme süreçlerinin EEG ile incelenmesi amaçlandı. İlk olarak tarama aşamasında 309 sağlıklı üniversite öğrencisine anlamlı ve anlamsız sözcük okuma testi uygulandı. Daha sonra EEG aşamasına geçildi. EEG aşamasına dahil edilen iyi ve kötü okuyan gruplar tarama testindeki tepki süresi sonuçlarına göre belirlendi; katılımcıların tamamı sağlaktı. Yüksek frekanslı-düşük frekanslı anlamlı sözcükler, yüksek frekanslı sözcüklerden türetilen anlamsız sözcükler ve sözcüklerle aynı büyüklükteki basit görsel uyaranlar sağ ve sol görme alanından gösterildi. Eş zamanlı olarak EEG kaydı alındı, uyarılmış potansiyeller elde edildi. Görsel işlemleme ve sözcük çözümleme ile ilişkili erken bileşenler olan P1 ve N1 dalgaları kullanılarak direkt hemisferde latans ve genlik; indirekt-direkt hemisferdeki latans farkları ile hemisferler arası iletim zamanı hesaplandı. İyi ve kötü okuyan sağlıklı erişkinler arasındaki farklılıklar tekrarlayan ölçümlerde ANOVA ile değerlendirildi. Davranış testinde hem iyi hem de kötü okuyan grup, anlamlı sözcük okumada daha hızlıydı. Doğruluk açısından fark yoktu. Sözcük türü P1/N1 genliğini ve kallozal iletim süresini etkilemedi. Sözcük uyaranı ile N1 bileşeni için iyi ve kötü okuyan gruplar arasında bölge x iletim yönü etkileşim etkisi gözlendi; bu bulgu basit görsel uyaranla ve P1 bileşeni için anlamsız bulundu. İyi okuyanlarda, pariyetalde N1 ile hesaplanan soldan sağa hemisferler arası iletim soldan sağa iletime göre daha hızlıyken, kötü okuyanlarda bu asimetri yoktu. Bu bulgu, disleksiklerde bildirilen kallozal iletim asimetrisinin kaybolması ile benzer nöral temellere bağlandı. Türkçede iyi ve kötü okuyan sağlıklı erişkinlerde okuma işleviyle ilgili nöral farklılıklar elektrofizyolojik olarak ilk defa bu tezde araştırıldı. Sağlıklı kötü okuyanlarda alanyazında disleksiklede gözlenen bulgulara benzer bulgular elde edildi. Ek olarak Türkçede sözcük türünün beyin yanıtlarına etkisi incelendi. Tez çalışması ile okuma işlevinin nöral temelleriyle ilgili yeni bilgiler elde edilmiştir. Reading is a complex process of accessing to the meaning of the word in the spoken language, by decoding the visual symbols. The reading function, which is associated with linguistic functions, lateralizes the left hemisphere in skilled readers. A successful reading function depends on the rapid transfer of the visual information from the right hemisphere to the left via corpus callosum. The right-to-left transfer is faster than left-to-right transfer during reading in healthy individuals; this asymmetry is not present in dyslexics.In this study, it was aimed to examine the early visual decoding processes related to reading on healthy adults who read good and poor by EEG. Firstly, 309 healthy university students were applied the meaningful and nonsense word reading test. Then the EEG stage was performed. Good and poor readers included in the EEG stage were determined according to the response time in the word reading test; all participants were right-handed. High frequency-low frequency meaningful words, nonsense words derived from high-frequency words and the visual stimuli which is as the same size as the words were shown from the right and left visual hemifield. Simultaneously, EEG was recorded and evoked potentials were obtained. Latency and amplitude in the direct hemisphere, and the interhemispheric transfer time, as the latency differences between indirect-direct hemisphere, were calculated by using the P1 and N1 waves which are the early components associated with visual processing and word analysis. Differences between good and poor healthy readers were evaluated by repeated measures ANOVA. In the behavioral test, both good and poor readers were faster at reading the meaningful words. There was no difference in terms of accuracy. Word types did not affect the P1/N1 amplitude and callosal transfer time. For the word stimulus and N1 component, region x transfer direction interaction effect was observed significant between the groups who read good and poor. This finding was found insignificant for visual stimuli and P1 component. In good readers, the left-to-right interhemispheric transfer calculated on the parietal N1 was faster than the left-to-right transfer, while the poor-readers did not have such an asymmetry. This finding was attributed to similar neural mechanisms with the lack of callosal transfer asymmetry reported in dyslexics.In this study, neural differences related to reading function in healthy adults who read good and poor in Turkish were investigated for the first time. In healthy poor readers, the results are similar to the findings observed in dyslexia in the literature. In addition, the effect of word type on brain responses in Turkish was examined. New information about the neural basis of reading function was obtained by the thesis study. 123 |