| Popis: |
Giriş ve AmaçMental hastalıklar sadece duygu, düşünce ve davranış yönetiminden değil; sağlığın sosyal belirleyicilerinden de etkilenir. Bu araştırmanın amacı Manisa İli'nde 15 yaş ve üzeri nüfusta depresyon, panik bozukluk ve somatoform bozukluk sıklığı ve sağlığın sosyal belirleyicileri ile ilişkisinin saptanmasıdır. Yöntem Araştırma kesitsel tiptedir, Mart-Haziran 2014'te Manisa İli'nde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 2014 yılında Manisa İli AHBS'ye kayıtlı 15 yaş ve üstü 1,086,255 birey oluşturmaktadır. Beklenen mental hastalık sıklığı %12, mutlak sapma %2 alınarak %95 güven düzeyinde en az örnek büyüklüğü 1,014 kişi olarak hesaplanmıştır. Örnek için %40 yedek alınmış ve araştırmada 1,423 kişiye ulaşılması hedeflenmiştir. Örnek seçimi rasgele örnekleme yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmada incelenen bağımlı değişken mental hastalık varlığıdır. Bağımsız değişkenler, yaş, cins, öğrenim durumu, çalışma durumu, mesleksel sınıf, kişi başı eşdeğer gelir, algılanan gelir düzeyi, barınma koşulları, hanede yaşayan kişi sayısı, odabaşına düşen kişi sayısı ve göç durumudur. Çözümlemede SPSS 15.0 paket programı kullanılarak mental hastalık varlığı için bağımsız değişkenlerin `odds ratio` ve %95 Güven aralıkları lojistik regresyon analizi ile hesaplanmıştır. Araştırma öncesi Dokuz Eylül Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu'ndan onay alınmıştır. BulgularAraştırmada 1,038 kişiye ulaşılmıştır. Ulaşma oranı %72.9'dur. Çalışmada, somatizasyon bozukluğu sıklığı %9, depresyon sıklığı %5, panik bozukluk sıklığı ise %3 bulunmuştur. Bunlardan en az birinin bulunma sıklığı, bir başka deyişle mental hastalık sıklığı ise %14 bulunmuştur. Mental hastalık sıklığı kadınlarda %22.3 olup, erkeklerden (%4.1) daha yüksektir. (Düzeltilmiş OR=7.7 %95 GA: 4.4-13.5). Mental hastalık geçici işlerde çalışanlarda profesyonel işlerde çalışanlara göre 4.4 kat (Düzeltilmiş OR=4.4 (%95 GA: 1.4-13.3)), işveren ya da kendi işinde çalışanlarda profesyonellere göre 5.0 kat (Düzeltilmiş OR=5.0 (1.3-19.4)) yüksek bulunmuştur. Mavi yakalı işçiler ya da tarım işçilerinde, profesyonel mesleği olanlara göre mental hastalık sıklığında anlamlı fark saptanmamıştır. Mental hastalık sıklığı düşük gelir algısına sahip kişilerde, gelirlerini orta/yüksek düzeyde algılayanlara göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (Düzeltilmiş OR=1.6 (1.1-2.4)). Mental hastalık, son beş yılda göç edenlerde etmeyenlere göre yüksektir (Düzeltilmiş OR=1.7 (1.0-2.7)). Yaş gruplarına, öğrenim durumuna, eş değer hane halkı gelir dilimlerine ve barınma koşullarına göre çözümleme yapıldığında, mental hastalık sıklığı açısından anlamlı fark saptanmamıştır.SonuçMental hastalık sıklığı kadınlarda, düzensiz gelir getiren meslek grubunda olanlarda, işveren ya da kendi işinde çalışıyor olanlarda ve düşük gelir algısı olanlarda anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Toplumda mental hastalıkların azaltılmasına yönelik politika geliştirilirken söz konusu sosyal belirleyicilerin göz önünde tutulması önemlidir. Background and AimMental illness is not only associated with emotional, cognitive and behavioral conditions but also social determinants of health. The aim of the study is to explore the prevalence of depression, panic disorder and somatoform disorder and their association with social determinants in a population of 15 years and over in Manisa District.MethodsThis cross-sectional study was conducted between March–June 2014 in Manisa District. The minimum sample size estimated for the over 15 years of age population of Manisa (n = 1,086,255) assuming 12% expected prevalence was 1,014 people. The sample size was inflated by 40% for possible nonresponse. The sample was randomly selected from the database of family physician registration system. Dependent variable was mental illness determined by the Brief PHQ-r Questionnaire. Independent variables were age, gender, education, employment status, occupational class, equivalent income per capita, income perception, housing conditions, number of people in the household, person per room and migration. Logistic regression method was used to calculate age adjusted odds ratios in 95% confidence intervals of independent variables for existence of mental illness using SPSS 15.0. The study was approved by the Ethical Board of Non-Clinical Studies in Dokuz Eylul University.Results 1,038 people were interviewed. The access rate was 72.9%. The prevalence of somatization disorder was 9%, depression was 5% and panic disorder was 3%. Prevalence of mental illness was 14 %. Mental illness in women (22.3%) was higher than men (4.1%) (ORadj=7.7 %95 GA: 4.4-13.5). Mental illness was 4.4 fold higher in temporary workers compared to professionals (ORadj=4.4 (%95 GA: 1.4-13.3)), and 5.0 fold higher in employers/self-employed compared to professionals (ORadj=5.0 (1.3-19.4)). There was not a significant difference between 'blue-collar/agriculture workers' vs professionals. Mental illness was higher in people with low income perception compared to middle/high income perception (ORadj =1.6 (1.1-2.4)). Mental illness was higher in those who migrated in the last five years compared to those who did not (ORadj =1.7 (1.0-2.7)). There was not a significant difference in mental illness prevalence in terms of age, education level, equivalent household income level or housing conditions.ConclusionMental illness prevalence was higher in women, in temporary workers and employers/self-employed people, in those with low income perception. For policymakers, in order to prevent mental illness, focusing on these social determinants can have a greater impact at the population level. 61 |
