| Popis: |
TÜRKÇE ÖZET: Bu çalışmanın amacı, bağımsız sinema olarak tanımlanan anlayışın, dünyada ve Türkiye'de ne dereceye kadar varolduğunu, anab akım ticari sinemadan ayrılan özelliklerini ve egemen toplumsal yapı ve söyleme ve sinemadaki konvansiyonel eğilimlere karşı geliştirdiği alternatif varoluş biçimlerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, çalışma öncelikle bağımsız sinemanın ne olduğu sorusuna yanıt aramaya, daha sonra da bağımsız sinemanın varolduğu koşulları hem dünya hem de Türkiye açısından irdelemeye çalışmıştır. Bu bağlamda, genel anlamda bağımsız sinema anlayışına temel oluşturan düşünsel ve kültürel yapı ile bağımsız sinema ürünlerini biçimlendiren ekonomik, teknik ve estetik özellikler ortaya konmaya çalışılmıştır. Buradan yola çıkılarak Türk sineması içinde bağımsız bir sinemanın varolabilme koşulları ve buna paralel olarak bu koşulları pratikte taşıyan örneklerin var olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmanın kuramsal ve kavramsal çerçevesini oluşturmada bu alanda yapılmış akademik çalışmalardan, bağımsız sinema ile ilgili arşiv ve güncel kaynaklardan yararlanılmıştır. Literatür tarama ve niteliksel çözümleme yöntemlerinin kullanıldığı çalışmada, bağımsız sinema hakkında Türkiye'de yapılmış bir çalışma bulunmadığından ağırlıklı olarak yabancı kaynaklardan yararlanılmıştır. Tezin araştırma kısmında ise çalışmanın ilk bölümlerinde benimsenen kuramsal ve kavramsal çerçeve bağlamında örneklem grubu olarak seçilen Zeki Demirkubuz filmlerinin analizi gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda, çalışmanın birinci bölümünde, dünya sinema endüstrilerine tarihsel bir perspektiften bakılarak anaakım ticari sinemanın varoluş nedenleri ve gelişimi ile anaakım ticari sinemaya bir alternatif oluşturma çabasıyla ortaya çıkan bağımsız sinemanın genel özellikleri ve sinema tarihi içindeki gelişimi incelenerek bağımsız sinema anlayışının genel hatları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, bağımsız sinemanın dünyadaki uygulamalarına bakılmıştır. Bu bağlamda, dünyanın diğer ülkelerindeki alternatif, muhalif sinema hareketlerinin etkisiyle de olsa bağımsız sinema kavramının ortaya çıktığı ülke olan Amerika Birleşik Devletleri'nde bağımsız sinemaya öncelikli yer verilmiştir. Avrupa ülkelerindeki bağımsız sinema uygulamalarına örnek olarak ise ingiliz sineması seçilmiştir. Bu tercihin en önemli gerekçesini, İngiltere'nin A.B.D.'nin Atlantik Okyanusu karşısındaki ilk pazarı olması ve aynı dilin konuşulması nedeniyle Hollywood egemenliğine en fazla maruz kalan ülke olarak görülmesi oluşturmaktadır. Araştırmanın odak noktasını oluşturan Türk sineması ise az gelişmiş ülkelerde bağımsız sinemanın incelenmesinde temsili ülke olarak kabul edilmiştir. Böylelikle çalışmanın kapsamı da sınırlandırılmış olmaktadır. İkinci bölüm, dünyadaki örneklerine bakılmasının ardından ve yapılan tespitler doğrultusunda, doğası gereği ticari olan sinemada bağımsızlığın olanaklı olup olmadığına ilişkin özgün bir tartışma kısmı ile sonlandırılmaktadır. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde, ilk iki bölümde teorik olarak çerçevesi çizilen bağımsız sinema anlayışı doğrultusunda, Türk sinemasında doksanlı yıllarda bu anlayışa uygun olarak film üreten yönetmenlerden Zeki Demirkubuz filmleri, auterist bakış açısı merkeze alınarak psikanalitik, feminist, göstergebilimsel...v.b çeşitli niteliksel çözümleme yöntemleri kullanılarak çözümlenmiştir. ABSTRACT: The aim of this study is to to define what the notion of independent cinema means, generally in all cinema industries and particularly in Turkey, as well as to find out its differences from mainstream commercial cinema and its alternative ways of expression that are contrary to traditional cinema, the dominant discourse and the social structure. In order to accomplish this, first of all, an attempt was made throughout the study to understand what independent cinema is as well as the conditions of its presence all over the world and in Turkey. In accordance with this perspective, this study focuses on the intellectual and cultural structure that are essential for independent cinema as well as the economic, technical and aesthetic features that are determining its frame. In this context, the possibility of having an independent cinema in Turkish cinema and, moreover, the question of whether there exist samples of an independent cinema were also examined. In addition, as case study, six films of Zeki Demirkubuz were analyzed using an auterist perspective and the criteria presented in the first two parts. Previous academic studies in the field, archives and current resources were consulted in order to form the theoritical basis of the study. Resulting from the insufficient resources in Turkish about independent cinema, the books and articles used in the study were mainly in English. In the first part, the general features of the independent cinema were presented from a historical perspective by researching the reasons behind the development of mainstream commercial cinema and the development of the independent cinema as the alternative to mainstream cinema. In the second part, the practices of independent cinema all over the world were researched, beginning with an examination of independent cinema in the U.S.A., which is important because the very notion of an independent cinema emerged in that country, although it was affected by other alternative movements in cinema in other countries. English independent cinema was chosen and researched as the sample of the independent cinema in Europe, the reasons being first of all that England has been the main market for the products of Hollywood across the Atlantic Ocean, a result of the fact that the same language is spoken in England, and secondly, that country has been influenced by Hollywood more than other European countries. Turkish cinema was chosen as the sample of the representative of the cinema among the less developed countries. In this way it was possible to limit the subject. Consequently, after evaluating the samples of independent cinema in different countries and Turkey, the second part of the study concludes with a discussion section questioning the possibility of a contemporary independent cinema. Lastly, in the third part of the study, the films of Zeki Demirkubuz were analyzed by focusing on auterism and some other analyzing perspectives, such as psychoanalysis, feminism, semiology etc., as well as by using the basic points of independent cinema formed in first two parts. 316 |
