| Popis: |
Bireysel ve toplumsal düzeyde sağlığı korumak ve geliştirmek için çok çaba sarfeden ülkeler açısından istenilen sosyal refah ve beşeri sermaye artışının sağlanması büyük bir öneme sahiptir. Sağlığın tanımlanması, ölçülmesi ve sağlık stokunun kontrol edilmesi hükümetlere sağlık politikalarını bilimsel bir arka plan üzerinde oluşturabilmelerine ve hedefledikleri sonuçların etkin bir şekilde gerçekleştirilmesine yardımcı olacaktır. Sağlığın diğer mallardan farklı olmasına rağmen ölçülebilir olduğu ve ekonomi biliminde kullanıla gelen yöntemlerin sağlık malı için de kullanılabildiği görülmektedir. Bu çerçevede 1980-2000 yılları arasındaki Türkiye toplumsal sağlık göstergelerinden yararlanarak tahmin edilmiş bir yarı logaritmik ve bir tam logaritmik üretim fonksiyonu elde edilmekte ve değerlendirilebilmektedir. Bu çalışma toplumsal sağlık üretimini tanıtmayı amaçlamakta ve buna bir örnek olarak Türkiye için toplumsal sağlık üretim fonksiyonunun tahminini sunmaktadır. Toplumsal sağlık üretim fonksiyonu mikro boyutta sağlık üretim fonksiyonu üzerine kurulmaktadır. Diğer bir ifade ile makro sağlık üretimi fonksiyonunun tahmin sonuçlarının mikro sağlık üretim fonksiyonunun beklentilerini karşılaması beklenmektedir. Sağlık üretim fonksiyonları olarak kullanılan üretim fonksiyonları ekonomik teoride kullanılan üretim fonksiyonlarıdır. Toplumsal sağlık üretim fonksiyonunun mikro sağlık üretim fonksiyonu beklentilerini karşılaması makro modellerden elde edilen sonuçların etkinliğinin yüksek olduğunu işaret eder. Makro ve mikro modellerin birbirleri ile uyumlu olmaları iktisat bilim dalında istenilen bir durumdur. Sağlığın tanımlanması, ölçülmesi ve değerlenmesi, sağlık üretiminin ortaya konulabilmesinin ön şartlarıdır. Sağlığın ölçülebilmesi için ortak bir sağlık tanımının varolduğu kabul edilmesidir. Sağlık belirlenen tanım üzerine mikro ve makro boyutta farklı birimlerle farklı şekillerde ölçülebilir. Yapılançalışmanın niteliğine uygun sağlık ölçüm yöntemleri kullanılmalıdır. Bu tez makro boyutta toplumsal sağlık göstergesi olarak `kaba ölüm oranlarını` kullanmıştır. Sağlığın değerlemesi ise teorik olarak matematiksel kesinliğe sahip sonuçlar üreten Grossman'ın sağlık talebinden türetilmiş sağlık üretimi ve olasılıklara dayanan sağlık üretimi olarak iki sınıf altında incelenmiştir. Olasılığa dayalı sağlık üretiminde en çok kullanılan WTP -ödemeye gönüllülük(willingness to pay) ve WTA-ödemeyi kabul etme(willingness to accept) yöntemleridir. Bu çalışma toplumsal sağlık üretim fonksiyonu olarak Cobb-Douglas türü üretim fonksiyonu kullanmaktadır. Toplumsal sağlık göstergesi olarak cinsiyet ve yaşa göre sınıflandırılmış kaba ölüm oranlarım, açıklayıcı değişkenler olarak ise kişi başına sağlık harcaması, kişi basma gelir, eğitim ve evlilik değişkenlerini kullanmıştır. Elde edilen tahmin sonuçları kişi basma sağlık harcaması, kişi basma gelir, eğitim ve evlilik değişkenlerinin kaba ölüm oranlan üzerinde azaltıcı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu sonuç mikro modelin beklentilerini karşılamaktadır. Health has essential importance due to desired accretion at social welfare and human resources in all countries, which they have executed many efforts to protect and improve health at individual and social levels. Defining and measuring health and monitoring social health stock may help governments place national health policies on a scientific background and the major targets of these policies to be realized effectively. The main purpose of my thesis is to present that health is a measurable in spite of being different from other goods and to introduce the fact that tools used in economics are applicable to health. And also as an instance of social health production, the estimations of a logarithmic and a semi-logarithmic social health production functions for Turkish data dated between 1980 and 2000 are presented. ı This study aims at presenting societal health production and gives the results of societal health production function estimates as an example. Societal health production function is based upon micro health production function. In other word it is expected that the result of societal health production function estimates matches the assumptions of micro health production function. The production function used in health production comes from microeconomic theory T he c ompatibility o f m icroeconomic a ssumptions and the results of societal health production function estimates makes them more efficient the compatibility between macro and micro models are a desired situation in economic theory. Definition, measurement and valuation of health are preliminary requirement to create a health production function. Health has been depicted in varying ways. Measuring health depends upon consensus provided on definition of health. Health can be measured thorough this accepted definition in many ways. Measurement technique should be compatible with type of study. This thesis use `crude death rates` as societal health indicator. Valuation of health is classified into two groups of theories. One of them is the healthV production function based upon the Grossman's health demand which has mathematical certainity, and the second one is the health production function based upon contingency. Contingent valuation of health has two main techniques: WTP(willingness to pay) and WTA(willingness to accept). This study uses Cobb-Douglas type production function. As societal health indicator, crude death rates classified as age and gender and as explanatory variables, in order, health care expenditures per capita, income per capita, education and marriage are used. The results of estimates shows that an increase in explanatory variables decreases crude death death rate in all age groups and genders. This result matches the assumption of micro health production theory. 172 |
