| Popis: |
Türklerin tarihte kurduğu en büyük devletlerden birisi Büyük Selçuklu Devletidir. Tuğrul Bey, bu devletin ilk hükümdarıdır. O, siyasal kavgaların bitmediği coğrafyada devletini güçlendirmek istemiştir. Sözünü ettiğimiz bu coğrafya, farklı nedenlere bağlı olarak çok renkli bir mezhep yapısına da sahiptir. Hanefîler ve Şafiîler arasında uzun süredir devam eden bir mücadele vardır. Farklı mezhepler de bu iki mezhebin yanında blok oluşturmuşlardır. Tuğrul Bey döneminde bu kadim mücadele Mu'tezilîler ile Eş'arîler üzerinden yaşanmıştır. Mu'tezilî olan Vezir Kündürî, Tuğrul Bey tarafından göreve getirilmiştir. Kündürî öncülüğünde yürütülen Rafızî, Eş'arî-Şafiî, Sûfî kitlelere yönelik politikalar Selçuklu Mihnesi olarak adlandırılır. Mu'tezile düşüncesinin devlet destekli olarak yüceltilmesi devlet aklı ve stratejisi gereği olarak değerlendirilmesi gereken bir husustur. Tuğrul Bey döneminin sonuna kadar devam eden bu süreçte Kadı Abdülcabbâr'ın öğrencileri olan Mu'tezilî ilim adamları yetişmiştir. Tuğrul Bey'in vefatı ile Sultan Alparslan iktidara gelmiş ve Kündürî'yi idam ettirmiş, uygulamalarına da son vermiştir.Anahtar Kelimeler: Selçuklular, Tuğrul Bey, Vezir Kündürî, Mezhep Hareketleri, Mu'tezile, Eş'arîlik. One of the largest states which were established in history by Turks is the Great Seljuk State. Tughrul Beg was the first ruler of this state. He wanted to strengthen his state in a region where ongoing political fight. Mentioned this region had a very colorful secterian structure due to the different reasons. There had an ongoing struggle between Hanafis and Shafi'is. Different sects created the block next to these two sects. Therefore, this ancient struggle experienced over the Mu'tazilites and Asharis in the period of Tughrul Beg. As a Mu'tazilite, Queen Kunduri was appointed by Tughrul Beg. The politics which carried out under the leadership of Queen Kunduri towards Rafidite, Ashari-Shafi'i, Sufi groups was called the Selhuk Mihna. Apotheosis of the Mutazila thought with the state-supported should be considered as a state intelligence and strategy. Mutazilite scholars who are Qadı Abd al-Jabbar's students were trained in this process which lasted until end of the period of Tughrul Beg. Sultan Alp Arslan came to power with Tughrul Beg's death and executed Queen Kunduri, terminated his applications.Key Words: Seljuks, Tughrul Beg, Queen Kunduri, Secterian Movements, Mutazila, Ashari. 187 |
