| Popis: |
ÖZET CNO ANORMALLİĞİ GÖSTEREN K TİPİ ÖZEL YILDIZLARIN SPEKTROSKOPİK İNCELENMESİ Yaklaşık on bin tane Güneş tipi yıldızın uvby fotometrik araştırmasında (Olsen 1993, 1994) bu yıldızlardan bir kaçının fotometrik indislerinin diğerlerine göre oldukça farklı olduğu bulunmuştur. Bu yıldızlardan 200 kadarı, MK dispersiy onunda (1-3 Â), spektroskopik olarak gözlenmiş ve 5 tanesinin karbon anormalliği gösterdiği bulunmuştur (Koktay ve Garrison 1999a). Bu yıldızlar, 0.1-0.3 Â/piksel ayırma gücünde 1024 x 1024 Thompson CCD, Cassegrain spectrograf David Dunlap Gözlemevi'nde (DDO) 1.88 m'lik teleskobu ile 3900 Â ile 8800 Â dalgaboyu aralığında, herbiri 200 Â aralıklı olmak üzere Spektrumlar, 4000 Â, 4200 Â, 4300 Â, 4500 Â, 4900 Â (H), 5200 Â (Mg I), 5900 Â (Na D), 6560 Â (Ha), 8000 Â ve 8500 Â dalgaboyları merkez alınan bölgelerde 200 Â, 400 Â ve 600 Â aralıklarlarda alınmış ve Las Campanas Gözlemevi'nde (University of Toronto Southern Observatory), PM512 CCD spektrograf ve 60 cm'lik teleskopla 4200-4600 Â ve 3800-4900 Â dalgaboyu aralıklarında, 1.7 Â (0.85 Â/piksel) ve 3.4 Â (1.7 Â/piksel) ayırmagücünde gözlenmiştir. Bu yıldızlardan iki tanesi HD 204848 ve HD 207687 olup, HD 204848, zayıf çizgili, karbonca zengin ve nitrojence zayıf bir yıldız olarak belirlenmiş ve K0III Fe-2.5, CN-3, CH+1, Ba+1 olarak ve HD 207687 ise, K0III Fe-2, CN-2, CH+1, Ba+1 olarak sınıflandırılmıştır (Koktay ve Garrison 1999a). Bu çalışmada, HD 197989 (s Cyg), HD 204848 ve HD 207687 yıldızlarının radyal hızları, sırasıyla, -12 km/s, -69 km/s ve -25 km/s olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, buçalışmada ilk olarak, HD 197989 (e Cyg), HD 204848 ve HD 207687 yıldızlarının çizgi identifikasyonları da yapılmıştır. HD 197989, HD 204848 ve HD 207687 yıldızlarının model parametrelerini ve kimyasal kompozisyonlarım belirlemek için ATLAS9 (Kurucz 1993a) programı kullanılarak, farklı Teff, log g ve [A/H] parametrelerinin seçimleriyle, 30 kadar model oluşturulmuş ve C2, CH ve CN bantlarını içeren 102 milyon atomik çizgi ve moleküller üzerinden sentetik spektrum analizleri yapılmıştır. Model ve sentetik spektrum hesaplamaları yapılırken, standart yıldız HD 197989 ile birlikte, karbonca anormal olan HD 204848 ve HD 207687 yıldızlarının, Güneş'e göre karbon bollukları değiştirilmeden, MK spektroskopik sınıflandırmasından yola çıkılarak (Koktay ve Garrison 1999a), Teff, log g ve [A/H] tayini yapılmıştır. Teff, hidrojen çizgilerinin (Ha, H(3, Hy ve H8) ve Fe-Cr 4250-54 ve 4260 Â çizgilerinin, gözlenen ve sentetik spektrumlarda iyi uyum sağlamasıyla belirlenmiştir. Log g değerleri ise, Fe I 4376 / Fe I 4383 ve Ti I 4404 / Fe I 4408 çizgi oranlarının karşıla°tırılmasıyla tayin edilmiştir. Buna göre, HD 197989 için, Teff = 5000 K ±20K, log g = 3.0 ±0.2 ve [A/H] = -0.5 ±0.2 parametrelerindeki model bu yıldızla en uyumlu olan olarak seçilmiştir. HD 204848 ve HD207687 için, Teff = 5100 K ±100 K ve log g = 3.0 ±0.5 olarak tayin edildikten sonra, [A/H] değeri, -1.0 ile -3.0 değerleriyle belirlenen modeller arasında en iyi uyumu -1.5 ±0.5 olanla vermiştir. Bunun yanında, HD 204848 ve HD 207687 yıldızlarının spektrumlarında CN zayıf CH ise kuvvetli olduğu için, sentetik ve gözlenen spektrumlar, karbon bolluğu 2, 4 ve 8 defa fazla arttırılan ve nitrojen bolluğu 1.5 ve 2 defa azaltılan modeller yapılarak da karşılaştırılmıştır. Karbon bolluğunun artışıyla, spektrumlarda, CH ve CN bandıyla birlikte, metal bolluğunda da genel bir artış kaydedilmiştir. Sentetik modellerle elde edilen karbon artışı, HD 204848 ve HD 207687 yıldızlarının spektrumlarındakinden çok daha şiddetli bulunmuştur. VI SUMMARY SPECTROSCOPIC ANALYSIS OF PECULIAR K STARS WITH CNO ANOMALIES During a uvby photometric survey of approximately ten thousand solar-type stars, a number of stars with uniquely peculiar photometric indices were isolated (Olsen 1993, 1994). Approximately 200 of these stars have been observed spectroscopically at MK dispersion (1-3 Â) and five of these stars were found to have extreme carbon anomalies (Koktay and Garrison 1999a). Two of these stars were observed at 0.1-0.3 Â / pix resolution with the 1024 x 1024 Thompson CCD and Cassegrain spectrograph on the 1.88 m telescope of the David Dunlap Observatory. The spectra are centered on 4000 Â, 4200 Â, 4300 Â, 4500 A, 4900 Â (H lines), 5200 Â (Mg I), 5900 Â (Na D lines), 6560 Â (Ha), 8000 Â and 8500 Â, spanning 200 Â, 400 Â and 600 Â depending upon the configuration. The stars were also observed with the PM512 CCD spectrograph on the 60 cm Helen Sawyer Hogg Telescope of the University of Toronto Southern Observatory on Cerro Las Campanas in Chile at the resolution either 1.7 Â (0.85 A/pix) or 3.4 Â (1.7 A/pix) with most of the spectra taken in the wavelength regions 4200-4600 Â or 3800-4900 Â, respectively. The two most interesting stars are HD 204848, which is weak-lined, carbon-strong and nitrogen-weak with a classification of K0III Fe-2.5, CN-3, CH+1, Ba+1, and HD 207687, which has similar characteristics with a classification of K0III Fe-2, CN-2, CH+1, Ba+1 (Koktay and Garrison 1999a). We have determined the radial velocities for HD 197989 (s Cyg), HD 204848 and HD 207687, which are -12 km/s, -69km/s and -25 km/s respectively. HD 197989 is usedas a standard KO III star in this research. We also have provided line identifications for HD 197989 (e Cyg), HD 204848 and HD 207687. To determine the model parameters and composition for our program stars, HD 197989, HD 204848 and HD 207687, we have computed a grid of 30 models with varying Teff, log g and [A/H] using the ATLAS9 model atmosphere code (Kurucz 1993a) and synthetic spectra using the 102 milllion atomic and molecular lines provided with this code including C2, CN and CH. One of the goals of this research is to generate a model and synthetic spectra that would be `mostly` in agreement with the appearance of our `carbon-anomalous` stars, HD 204848 and HD 207687, along with standard star HD 197989, without changing the carbon or any other elemental relative abundance away from a nominal solar value. This was strongly guided by MK-dispersion classification spectroscopy to provide an initial value for Teff, log g and [A/H]. Teff was fixed by requiring a good match with the hydrogen lines (Ha, HP, Hy and HÖ) and the reliable (abundance independent) Fe-Cr lines at 4250-54-60 Â between the observed and synthetic spectra generated. Log g was determined by comparison of the line ratios of Fe 1 4376 / Fe 1 4383 and Ti I 4404 / Fe 1 4408, which are also abundance independent. Therefore, we have found that the model with parameters Teff = 5000 K ±20K, log g = 3.0 ±0.2 and [A/H] = -0.5 ±0.2is giving the best match with the observed spectra of HD 197989 and the models with parameters Teff = 5100 ±100 K, log g = 3.0 ±0.5 and [A/H] = -1.5 ±0.5 are for HD 204848 and HD 207687. To search for an improved match between synthetic and observed spectra, we altered the carbon abundance ratio in our stellar modeling. Since HD 204848 and HD 207687 show no CN but strong CH in their spectra, a grid of models was generated with increased carbon abundance ratio of 2, 4, and 8 times the solar value and with decreased nitrogen abundance ratio of 1.5 and 2 times the solar value while decreasing [A/H] and fixing Teff and log g at the values used for the model found above giving the best match. We foundthat increasing the carbon abundance gives the appearance of an increased metal abundance as well as increased CH and CN. IX 185 |
