| Popis: |
Zübdetü'l-Âsâr, Abdullah b. Muhammed b. Ali Nasrullahî tarafından 16. yy.ın ilk yarısında Çağatayca yazılmış olan bir vakayinamedir. Süyünç Hoca Han'ın oğlu olan Sultan Muhammed'in emri ile yazılmıştır. Çağatay Türkçesinin en kapsamlı nesir metinlerinden biri olup zengin söz varlığı ile eşine rastlanmamış zengin bir içerik sunmaktadır. Eserde yazar, kendi dönemine kadar olan birinci el kaynakları kullanmıştır. Böylece derleme bir eser olmasının yanında yazarın kendi döneminde şahit olduğu ve çağdaşlardan işittiği konuları da aktarması bakımından orijinal bir nitelik taşımaktadır. Bu çalışma Giriş, Dil İncelemesi, Metin, Açıklamalar ve Sözlük olarak beş ana bölümden oluşmaktadır: Giriş bölümünde Abdullah b. Muhammed b. Ali Nasrullahî'nin hayatı, Zübdetü'l-Âsâr ve nüshaları hakkında bilgi verilmiştir. Dil İncelemesi bölümünde yazım özellikleri, ses ve biçim bilgisi incelenmiştir. Üçüncü bölümde P nüshası esas alınarak T nüshası ile karşılaştırmalı olarak metnin yazıçevrimi yapılmıştır. Açıklamalar bölümünde kimi kelimeler için notlar hazırlanmıştır. Sözlük bölümünde ise alfabetik olarak sıralanmış olan kelimelerin eklerini de gösteren analitik dizin hazırlanmıştır. Türkçe kelimelerin yanına Eski Türkçedeki biçimleri eklenmiştir. Eğer söz konusu kelimelerin türemiş biçimleri metinde geçmiş ise sadece ek-kök ayrımı yapılarak kelimenin yapısı gösterilmeye çalışılmıştır. Eğer kelimenin kök hâli metinde geçmemiş ise yine yanına Eski Türkçedeki biçimi eklenerek ek-kök ayrımı yapılmıştır. Alıntı kelimelerin ise kelimenin alındığı dildeki biçimi de gösterilmiştir. Sonuç bölümünde çalışmanın sonucunda ortaya çıkan bulgular ve görüşler belirtilmiştir. Zubdat-al-āthār is a chronicle written in Chagatai Turkish language through Abdullah b. Muhammad b. Ali Nasrullahî in the first half of the 16th century. It has been written upon the order of Sultan Muhammad, the son of Süyünç Khoja Khan. The chronicle is one of the most comprehensive prose texts in Chagatai Turkish language and provides a rich content thanks to the rich vocabulary thereof. The author has utilized first-hand sources until his time in the work. As such, in addition to its being a compilation, it is also an original work because it narrates the subjects which the author has witnessed and heard from his contemporaries. This study comprises five main parts as follows: Introduction, Analysing, Text, Notes and Glossary. The life of Abdullah b. Muhammad b. Ali Nasrullahî and information as to Zubdat-al-āthār and copies thereof are provided in the Introduction part. Defining the language characteristics of the text, sound and morphology are examined in the part named Analysing. In the third part, transcription of the text is made basing on the P copy and comparing with the T copy. In the Notes part, notes are prepared for some words. An analytical index showing the suffixes of the words listed alphabetically has been prepared in the part named Glossary. We added the version of the words in Old Turkic next to the Turkish words. If these words has also derived form in text, in this case we just showed the morphological shape of the words with seperating the roots and suffix. If the word has just derived form in the text, we also write the version of words in Old Turkic with separating the roots and suffix. For loanwords, we wrote the word in version of its original language next to them. The results obtained and opinions as regards the study are mentioned in the part named Conclusion. 1487 |
