| Popis: |
Safevi Devleti'nin kuruluşuyla başlayan Osmanlı-İran ilişkileri Afşar (1736 - 1747), Zend (1749-1779) ve Kaçar ( 1794-1925 ) hanedanlığı dönemlerinde de devam etmiştir. Kaçar Hanedanlığı döneminde Osmanlı-İran ilişkilerinde temel problemlerden birisi, İngiltere ve Rusya'nın da kışkırtmalarıyla bir türlü çözülemeyen hudut bölgesinde yaşayan bazı Kürt aşiretlerinden Haydaranlı, Hemvend, Oramar, Caf, Celali, Şikak, Sencabi, Bilbas, Piran, Pişder, Mamış, Milan ve Miran aşiretlerinin çıkardığı sorunlardı. Bu aşiretler asırlardır aynı bölgelerde ikamet etmekte olmalarına karşın iki devlet arasında yapılan savaşlar ve imzalanan antlaşmalar neticesinde belirlenmeye çalışılan sınır çizgisine riayet etmemişlerdi. Bundan dolayı iki devlet arasında gerginliğe sebep olmuşlardı. II. Abdülhamit döneminde de iki devlet arasında mevcut olan hudut problemleri devam etmiştir. Sınır ihlalleri, gasp, yağma, katil, firar, karşı devlete iltica ve aşiretler arasındaki husumetler gibi aşiretlerin çıkardığı sorunlar iki devleti bazı tedbirler almaya mecbur etmiştir. Alınan tedbirler de aşiretlerin çıkardığı sorunları çözemez olduğunda, iki devlet arasında gerginlikler gittikçe büyümekte ve savaş kaçınılmaz olmaktaydı. İki devlet arasında hudut sorunu yüzünden yaşanan problemler 1913' e kadar devam etmiştir. Osmanlı-İran devletleri arasında 1913'te imzalanan ?İstanbul Protokol Antlaşması ise I. Dünya savaşından dolayı uygulanamamıştır.Anahtar kelimeler: Osmanlı, İran, II. Abdülhamit, Kürt, Aşiret, Hudut, İngiltere, Rusya. Ottoman-İran relations which started with the foundation of Safavid Empire continued during the reigns of Afsar (1736-1747), Zend (1749-1779) and Qajar (1794-1925) dynasties. During the reign of Qajar dynasty, one of the most serious issues in the Ottoman-İran relations was the troubles which could not be solved as a result of the provocations by Great Britain and Russia and which were caused by some of the Kurdish clans of Haydaranli, Hemved, Oramar, Caf, Celali, Sikak, Sencabi, Bilbas, Piran, Pisder, Mamis, Milan and Miran, who were on the border area. Although these clans used to live in the same region for ages, they did not comply with the boundary line which was attempted to be determined through the wars and treaties. Thus, these clans caused troubles between the two empires. The boundary line troubles between the two empires continued during the reign of Abdulhamit II as well. Troubles such as crossing the frontiers, seizures, plunderings, massacres, escapes, refuges to the opponent country and the hostilities among the clans led both countries to take various precautions. When the precautions did not work to solve the troubles either, the tensions between the two countries grew and a war became inevitable. The boundary line troubles between the two countries lasted until 1913. As for the Istanbul Protocol which was signed in 1913 between Ottomans and İran, it was not implemented due to World War I. Key Words: Ottoman, Persian, Abdulhamit II, Kurdish, Clan, Boundary, Great Britain, Russia 160 |
