| Popis: |
252 Bunun için ürünün üretiminden başlayarak son tüke ticiye varıncaya kadar çeşitli aşamalarda hizmet yapanlar-ın ??-. birçok hizmetlerin daha etkin ve ucuza yapılması açısından örgütlenmeleri artık kaçınılmaz bir zorunluluktur «, Çünkü belli hizmetlerin herkes tarafından ayrı ayrı yapılması ye rine^ bir merkezden uzman kişilerin denetiminde yapılması hera d'üıa bilinçli hem daha ekonomik olur. Böyle bir uygulamanın gerekliliği de çok sayıdaki küçük ölçekli zeytin üreticilarindenj zeytini zeytinyağına işleyen farklı kapasitedeki yağhanelerden,, çeşitli aracılar dan ve tüketicilerden kaynaklanmaktadır ? Son olarak da zeytinyağının diğer ürünlerle olan ilişkilerini de gözönünde tutarak politikanın yürütülmesin de görevli kuruluşlar bütünlük içinde çalışmalıdır « öncelik le kamu kurumları arasında yetki ve sorumluluk belirlenerek bütünlük sağlanmalı^ sonra özel sektör kuruluşları tarafından işbirliği^ daha sonra da özel sektör kamu kuruluşları arasın da işbirliğine gidilmelidir, Ayrıca bu ürünle ilgili olarak politikaların değişen ekonomik koşullara uyumunun sağlanması amacıyla sık sık göz den geçirilip yeniden düzenlenmesi politikanın başarısı ve ortaya çıkacak sakıncaların azaltılması açısından önem arz- etnı ektedir s 3 ÖZET.. Bu araştırma ile Türkiye'de uygulanan destekleme poli tikasının Ege Bölgesinde zeytin ve zeytinyağı ekonomisi üze rindeki etkileri incelenmeye çalışılmıştır» Bu amaçla da Ay- dm, izmir, Balıkesir ve Muğla illeri ile s- `bu illerde üreti min yoğun olduğu ilçelerde zeytinyağı üretimi, işlenmesi vepazarlamasıyla ile uğraşan kişi ve kuruluşlardan bil -i ler t~planmxş' ve bu toplanan veriler analiz edilmiştir. Çalışmada makro düzeydeki veriler 1967/1984 dönemi ni kopsarken, üretici bazında ise gayeli örnekleme yöntemi ne göre seçilen 108 işletme ve 28 yağhane surveye dahil edilmiş ve 1984/85 - 1985/86. dönemleri incelenmiştir, üreticilerden toplanan veriler analiz edilirken iş letmeler sahip oldukları zeytinliklerin genişliğine ve il lere göre gruplandırıldığı gibi, benzer köy gruplarına ve toplam zeytin ağaç sayısına göre de gruplandırılarak analiz edilmişlerdir e Zeytinden zeytinyağı çıkaran işletmeler (yağ haneler) ise kuru sistem, sulu sistem ve kontinu sistem ça lışanlar diye üç grup altında analiz edilmiştir* Araştırma genel olarak üç kısımdan oluşmaktadır» Bi rinci kısımda Türkiye'de uygulanan destekleme politikası kı saca özetlendikten sonra, zeytinyağında uygulanan politikalar ana hatları itibarıyla incelenmiştir ` İkinci Bölümde ise zey tinyağı üretimi yapan işletmelerle ilgili birtakım bilgiler verildikten sonra uygulanan destekleme politikasının üretim, üretim alanı, verim, üretici geliri, üretim maliyetleri, pa zarlama düzeni ve bunun gibi unsurlar üzerindeki etkileri ara ştırılmı ştir İ Araştırmadan elde edilen en Önemli bulgular da aşağı da Özetlenmeye çalışılmıştır.. incelenen zeytin işletmelerinde zeytin alanları iş letme arazilerinin ortalama # 53.7 'sini oluşturmaktadır. Zeytin tarımı yapılan işletmelerde zeytin alanlarının # 94. 1' i mülk s # 5 'i kiracılık, % 0,9'uda ortakçılıkla tutulan ara zilerden, oluşurken, son 10 yılda incelenen işletmelerde işlet-pqit 54- me `başına zeytin alanlarında 1.1 dekar artış tesbit edil miştir. Ayrıca işletmeciler genellikle orta yaşta olup, eğitim düzeyleri düşüktür ve işletmelerde fazla sayıda parsel bulunup, parseller işmetme merkezine oldukça uzak tır ` Araştırmada inceleme döneminde yapılan hesaplama larla 9 çiftçi eline geçen zeytinyağı fiyatları ve zeytinyağı maliyet fiyatlarının üreticinin aleyhine seyrettiği, bu dönemde zeytinyağı üreticilerinin satın alma gücünde azal malar oldıığu belirlenmiştir» Bunun neticesinde de üreti ciler eskisi kadar zeytin ağacı dikmeye hevesli olmamış lar ve ağaç sayısı artışı oldukça azalmıştır* Bölgede üreticileri korumak amacıyla kurulan ve ay nı zamanda devlet adına destekleme görevini de yürüten izmir Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği ise bugün için görevini tam olarak yerine getirememektedir. Bu kuruluşun alım miktarları bölge üretimine göre oldukça düşük düzeyde olup uctız girdi temini, üreticileri yetiştirme açı sından açılan kurslar ve bunun gibi hususlarda da etkin ol duğu pek söylenemeze Nitekim bu kuruluşun ortak sayısı da bölgedeki üretici sayısıyla karşılaştırılınca ortaya çıkan rakamın düşük olması da bu durumu kanıtlamaktadır. Diğer taraftan zeytinyağında uygulanan hatalı fiyat politikaları nedeniyle de Tariş yeterli miktarlarda ürün alamamış bu yüz den de özellikle son yıllarda hep düşük kapasiteyle çalış mak zorunda kalmıştır ` incelenen dönemde Türkiye'nin zeytinyağı dışsatımı da süreklilik göstermemiş ve oldukça dalgalı bir seyir iz lemiştir ` Bazı yıllar dünya zeytinyağı dışsatımmdaki payı mız % 16' ya çıkarken bazı yıllarda % 0.14-' e kadar da düş müştür. Aynı paralelde bu ürünün dışsatımında sürekli255 bir pazar da bulunmamaktadır.' Buraya kadar söylenenler özetlenecek olursa da; Tür kiye'de zeytinyagın/ia uygulanan destekleme politikaları üre- ticiyi destekleme açısından devamlılık göstermemiştir» Başka bir ifade ile pek başarılı olduğu söylenemez ` Çünkü özellik le gerek zeytin ağaç sayısında gerekse zeytin veriminde olum lu sayı abilscek artışlar olmadığı gibij üretici gelirinde ve zeytinyağı piyasa.fiyatlarında istikrar sağlanamamış ve dü zenli bir stok politikası oluşturulammııştır. Ancak biç kuşkusuz bunların.yanında olumlu sayıla bilecek noktalar da vardır. Hammadde gereksinimi yönünden dışa bağımlılığı yok denecek kadar az olan zeytinyağı sanayi A.E.T'na girişin konu olduğu bu dönenlerde sözkonusu ülkele rin sanayi ile rekabet edebilecek düzeye gelmiştir. Ayrıca son yıllarda başlatılan yaşlı ve verimden düşmüş ağaçların gençleştirilmesi çalışmalarıyla 9 zeytinyağı dışsatımının Lamp ant olarak yapılması yerine kutulanarak satılmasının teşviki önemli gelişmelerdir. 256 SUMMARY In this study the effects of current support policy set by the Turkish Government on olive and olive- oil economy in the Sagean Region of Turkey has been considered» The data for the study has been collected from related individuals and organizations, locating around Aydın, Izmir, Balıkesir and Muğla provinces,.where olive production is important. In the study, data for. the period of 1967/1984 has been collected for macro analyses. Also 108 farmer and 28 olivsoil processors has been selected by purposive sampling method and were interviewed» In this part of the survey the period covered was the years of 1984/85, 1985/86. in analysing the data collected from the farmers, they have been grouped in terms of the farm size and by the provinces. Furthermore the farmers were also grouped according to the village they belong and to the total number of olive tree they own- The olive oil processing plants have -been grouped aa dry pressing system, water pressing system j. and continued eentrif-uging system. The study is consisted of three chapters. In- the first chapter, after discussing : the support policy in' Turkey, as a whole the policies -related to olive oil production has been discussed in general.257 In the second chapter of the study» general information has been given about oliveoil processing plants and the effects of current support policy on production, production area, yield, farmer's income, production costs, marketing systems, and also other factors' have been studied. By the analysis made for the covered time period, it was shown that the oliveoil prices and oliveoil processing costs were against the producers and a decrease in the purchasing,, power of the. oliveoil producers was noted. There fore producers were not willing to plant olive trees anymore and there has been a decline in the increasing rate of olive tree number» Indeed, the survey gave similar results. The olive production area was.53.7 İ* of the total area of the farms taken into the survey. The ownership of the farm land was 94.1 fo own land, 5 İ° renter an 0.9 ft sharecropper. In all the farms taken into the survey, there was a 0,06 ha decrease in fara land. The farmers were above middle age in general and their education levels were low. There were more than one parcel in most of them and the parcels were for away from each other and from the farm stead» The Izmir olive and oliveoil Agricultural Sales Cooperatives Union. (TAKİŞ) which was founded with the aim of. supporting the farmers and giving subsidy on behalf of the Government was cited as not doing its activities fully. nor successfully. The share of purchase of the Union in the258 total sales of the products was very low compared to the production quantity of the region. ÎARIŞ was also poor in supplying cheep inputs in planning professional courses for the producers, and in similar activities and thus the membership rate was very low. So since TARl^ could not purchase as am oh as it needs $ it works in low capacity o In the period studied the exportation of olive oil was not stable and showed fluctuations. Although olivaoil exportation go e a- upto 16 f> of the world's total c live oil exportation in some years, it goes down to 0*14 ?<> in some o tilers, and there is no' stable market for the produces,-, As a conclusion, we may say that our support policy is, not stable nor efficient. Ho increase has 'oeen recorded in tree number and on olive production» A steady stats could not be reached in oliveoil. market prices and a regular stock policy could not be developed. But a well developed oliveoil industry, with a good supply of row material, and competable to European. Countries could be noted as a good point, especially nowadays in the light of the Turkish application to EEC for a full membership. The incitement of planting young trees instead of old and low yielding olive trees, and using boxes ratke'r than lampent sales, could be considered as other developments in olive production. 267 |
