| Popis: |
ÖZET Ahmet Refik (1880- 1937), mesleki formasyonu itibariyle Osmanlı'nın `son` dönemlerinde yetişmiş `ilk` popüler-modern tarihçilerimizdendir. Ahmet Refik tanık olduğu üç dönemin (istibdat, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet) siyasi ve fikrî atmosferinden ve tarih yazıcılığındaki eğilimlerinden (Romantizm, İdealizm ve Tarihselcilik) etkilenerek kendine has bir çizgi oluşturmuş ve bu çizgiyi sürdürmüştür. Ahmet Refik dönemin bir çok aydını gibi, askeri okullarda yetişmiş ve II. Meşrutiyet döneminin özgür atmosferinde bir çok tarih çalışmasına imza atmıştır. Ahmet Refik ayrıca tarihi gazetecilikle birleştirmiş ve böylelikle ona popüler bir nitelik kazandırmıştır. `Tarihin bir sanat, biliminde yardımcısı olduğu` anlayışıyla yazmış olduğu Geçmiş Asırlarda Osmanlı Hayatı yazı dizisi ile tarihin herkes tarafından okunup, anlaşılmasını sağlamıştır. Ahmet Refik, kolay anlaşılır üslubu ile ele aldığı dönemlerin siyasal, sosyal ve kültürel özelliklerini mizacıyla birleştirerek okuyucuya yansıtmıştır. Bu açıdan Ahmet Refik, Osmanlı tarihçi geleneğinde sade ve canlı anlatımı ile Nâima'ya, en çok eser neşreden yazar olarak da Mithat Efendiye benzetilebilir. Buna paralel olarak, Ahmet Refik, Osmanlı kültürüne bağlılığı ve hassasiyeti ile Cevdet Paşaya, İstanbul'a olan sevgisi ve halka tarihi sevdirme ve okutma isteği ile de Reşat Ekrem Koçu'ya bağlanabilir. Ahmet Refik, bir Osmanlı centilmeni olarak Yahya Kemal'e benzer. O bir İstanbul aşığıdır ve yaşamının büyük bir bölümünü sakin ve huzurlu olan Büyükada'da geçirmiş ve eserlerini burada kaleme almıştır. İstanbul ve Osmanlı muhabbeti onun politik tercih ve bağlantılarını da belirlemiştir. Osmanlıya marjinal bir değer atfeden Türk Tarih Tezine itibar etmemesi ve neticede 1933 tensikatında Darülfünun'dan uzaklaştırılmasında kendi açısından şaşırtıcı bir yön yoktur. Ahmet Refik, tarih yazıcılığında dönemin diğer tarihçilerinden ( Yusuf Akçura, Fuat Köprülü vb.) farklı olarak siyasi hayattan ve eğilimlerden uzakta kalması ile ayrılır. O daha çok gençlere tarih şuuru kazandırmak için Darülfünun'da hocalık11 yapmış ve araştırmaları için de Hazine-i Evrak'ta ve Osmanlı Tarih Encümeni'nde çalışmıştır. Ahmet Refik, Cumhuriyet döneminde Cumhuriyet rejiminin Osmanlıyı dışarıda tutan tarih tezlerine itibar etmemiş ve neticede 1933 tensikatında Darülfünun'dan uzaklaştırılmıştır. 1937 yılında Büyükada'da elli yedi yaşında vefat etmiştir. Ill SUMMARY Ahmet Refik (1880 - 1937), is one of the `initial` popular - modern historians, educated during the `last` periods of the Ottoman Empire in connection with his professional formation. Ahmet Refik had formed and continued a unique line due to his impression from the inclinations of history writing (Romanticism, Idealism and Historicalism) and political, intellectual atmosphere of three periods (Despotism, 2nd Constitutional Monarchy and Republic), witnessed by him. Ahmet Refik, like most of the intellectual of his period, had been educated within military schools and performed lots of historical studies under the free atmosphere of 2nd Constitutional Monarchy. Ahmet Refik had also united history with journalism and thus this gained him a popular ID. He maintained everybody to understand and read history with his Geçmiş Asırlarda Osmanlı Hayatı (Ottoman Life in Previous Centuries) article series, written with the approach of `History is and Art, and assistant to Science`. Ahmet Refik reflected political, social and cultural characteristics of these periods, with his clear manner to his readers. In this point of view, Ahmet Refik can be liken to Mithat Efendi as being the most article writing author and to Nâima with his simple and vigorous expression within the Ottomans' historian tradition. In connection with this, Ahmet Refik can be liken to Reşat Ekrem Koçu with his love against Istanbul and will to like and lecture history to public, and to Cevdet Paşa with his sensitivity against and devotion to Ottomans' culture. Ahmet Refik, as being an Ottoman gentleman is likes to Yahya Kemal. He is fond of Istanbul and spent most of his life in quiet and peaceful environment of Büyükada and wrote his works of there. His Istanbul and Ottoman fondness had also determined his political preferences and relations. There is no surprising aspect for his showing no consideration to Turkish History Thesis, attributed a marginal value to Ottoman Empire, and consequently for dismissal of him from Darülfünun (University) during 1933 arrangements.IV Ahmet Refik differs from other historians (such as Yusuf Akçura, Fuat Köprülü, etc.) of his period as he stands away from political life and inclinations during history writing. He mostly worked in Darülfünun (University) as lecturer in order to gain history consciousness to young people and also worked for Hazine - i Evrak (Archive Department) and Osmanlı tarih Encümeni (Ottoman's History Council) for his studies. Ahmet Refik did not accept historical thesis of the Republic regime, excludes Ottoman Empire, during Republic Period, and consequently had been dismissed from Darülfünun (University) during 1933 arrangements. He had died in Büyükada on 1937 while he was fifty - seven. 120 |
