| Popis: |
Amaç ve hipotez: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı olan çocuklarda yıkıcı-saldırgan davranışlardan kaynaklanan sosyal sorunlar yaygın olarak görülmekte olup işlevselliği belirgin şekilde bozmaktadır. Buna karşın Yavaş Bilişsel Tempo (YBT)'da sosyal sorunlar içe dönüklük ve akran izolasyonu şeklinde kendini göstermekte olup DEHB'den farklı profildedir. Zihin kuramı becerileri etkin sosyalleşme için öngörücüdür ve DEHB'li çocukların zihin kuramı testlerinden daha düşük puan aldıkları bildirilmektedir. Yazın incelendiğinde DEHB'li çocuklarda YBT ve zihin kuramı arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmaya rastlanılmamıştır. YBT belirtilerinin sosyal alanda yaşanan sorunlar ile farklı ilişkilerinin bulunması sebebiyle çalışmamızda DEHB tanısı olan çocuklarda sağlıklı kontroller ile karşılaştırmalı olarak YBT semptomlarının zihin kuramı becerileri ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmadaki birincil hipotezimiz, daha düşük zihin kuramı becerilerinin YBT üzerinde olumsuz etkisi olduğudur.Yöntem:Çalışmaya DEHB tanısı olan, 8-14 yaş arası 50 olgu ve 40 sağlıklı kontrol dahil edilmiştir. Katılımcılar ÇDŞG-ŞY-T ve DSM-5'e göre yapılan klinik görüşme ile psikiyatrik tanılar açısından değerlendirilmiş, psikotrop ilaç kullanımı veya eş tanısı olan olgular çalışmadan çıkarılmıştır. Klinik değerlendirme sonrasında ebeveynlere Turgay Çocuk ve Ergenlerde Yıkıcı Davranış Bozuklukları Değerlendirme Ölçeği (T-DSM-IV-Ö) anne-baba formu, Barkley Çocuk Dikkat Anketi (BÇDA) ve davranış değerlendirme ölçeği verilmiş, öğretmenlere T-DSM-IV-Ö öğretmen formu, BÇDA ve öğretmen bilgi formu gönderilmiştir. Çocuklara zihin kuramı testleri (Birinci-ikinci düzey yanlış inanç, Gözlerden Zihin Okuma (GZOT), Beklenmedik Sonuçlar, Kavrama Testleri) klinisyen tarafından uygulanmıştır.Bulgular:Tüm zihin kuramı testlerinde DEHB grubu kontrol grubuna göre daha kötü performans göstermiştir. Regresyon analizlerinde yanlış inanç ve gözlerden zihin okuma testlerinin (GZOT) gruplar arasındaki farkı açıklamada en önemli değişkenler olduğu saptanmıştır. DEHB-dikkatsizlik belirtileri sosyal sorunlar ile, hiperaktivite ise sosyal sorunlar ve dışa yönelim sorunları ile ilişkili bulunurken YBT belirtileri sosyal içe dönüklük/depresyon ile ilişkilidir. Zihin kuramı testlerinden dikkatsizlik ile yalnızca kavrama testi negatif yönde; YBT ise yalnızca beklenmedik sonuçlar testi ile pozitif yönde korele bulunmuştur. Regresyon analizlerinde dikkatsizlik, baba yaşı ve beklenmedik sonuçlar testinin anne-baba tarafından bildirilen YBT'yi bağımsız olarak yordadığı saptanmıştır. Ek olarak ebeveynler tarafından bildirilen sosyal sorunların hiperaktivite, YBT ve 2. Düzey zihin kuramı; öğretmenler tarafından bildirilen sosyal sorunların dikkatsizlik ve 1. Düzey zihin kuramı tarafından etkilendiği bulunmuştur.Sonuç:Çalışmamızda daha kötü zihin kuramı testi performansı yüksek dikkatsizlik belirtileri ile ilişkili bulunurken beklenmedik sonuçlar testindeki daha yüksek puanlar yüksek YBT belirtileri ile ilişkili bulunmuştur. Bu sonuçlara göre zihin kuramının YBT ile, DEHB ile olandan farklı bir ilişki içerisinde olabileceği, sosyal sorunlarda DEHB ve YBT arasında farklı görünümlerin zihin kuramı farklılıklarından kaynaklanabileceği düşünülmüştür. Zihin kuramı, YBT ve yürütücü işlevlerin birlikte değerlendirildiği geniş ölçekli çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, sosyal sorunlar, yavaş bilişsel tempo, zihin kuramı Aim and hypothesis: Disruptive and aggressive behaviors in children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) may lead to social problems which cause considerable impairment in psychosocial functioning. Unlike ADHD, social problems in SluggishCognitive Tempo (SCT) are characterized with social withdrawal and peer isolation. Theory of Mind (ToM) skills are predictive for an efficient socialization, and the children with ADHD have lesser scores in ToM Scales. To our knowledge, there is no study examining the relationship between SCT and ToM in children with ADHD. Because of the fact that SCT has a distinct relationship with social problems, in this study, we aimed to compare children with ADHD and healthy controls (HC), with regard to relationship between SCT and ToM skills. Our primary hypothesis was that lower ToM skills had a negative effect on SCT.Method: The sample included 50 children with ADHD and 40 HC, aged between 8 and 14. All participants were assessed with K-SADS-PL and DSM-V, and those with psychotropic drug use history or comorbid psychiatric disorder were excluded. The parents completed Turgay Disruptive Behavior Rating Scale for Parents (T-DSM-IV), Barkley Child Attention Scale (BCAS) and Child Behavior Checklist (CBCL). The teachers filled out T-DSM-IV-teacher form, BCAS and Teacher Report Form (TRF). The children were administered ToM Tasks (first and second order false belief tasks, Reading Mind in the Eyes (RMET), Unexpected Outcomes and Comprehension Tests) by the clinician.Results: ADHD group showed worse performance in all ToM tests than HC. In regression analysis, false belief tasks and RMET significantly predicted the outcome between children withADHD and HC. ADHD-Inattention was significantly associated with social problems, while hyperactivity significantly predicted social problems and externalization. SCT symptoms were related to social withdrawal/depression. Comprehension test was negatively associated with inattention, whereas unexpected outcomes test was positively related to SCT. Inattention, paternal age and unexpected outcomes test significantly predicted parent-reported SCT. Additionally; hyperactivity, SCT and second order false belief tasks significantly predicted parent-reported social problems wheras inattention and first order false belief tasks predicted teacher-reported social problems.Conclusion: Our findings demonstrated that ADHD-Inattention symptoms were negatively associated with ToM test scores, while unexpected outcomes test was positively related to SCT. The different presentations of social problems in ADHD and SCT might be related to different relations of ToM. Further studies with larger samples are required to evaluate the combined effects of ToM, SCT, and executive functions in children with ADHD.Keywords: attention deficit hyperactivity disorder, sluggish cognitive tempo, socialproblems, theory of mind 145 |
