| Popis: |
Teknoloji alanındaki gelişmelerin tıpta kullanılmaya başlanmasıyla olumlu ve olumsuz pek çok gelişme yaşanmaktadır. Bu gelişmelerin yansımasını bulduğu bir konuda organ naklidir. İlaçla tedavisi mümkün olmayan bazı hastalıkların günümüz gelişmiş tıp bilimi çerçevesinde organ ve doku nakli sayesinde iyileştirildiği artık göz ardı edilemeyecek bir gerçekliktir. Organ Nakli vücutta görevini yapamayan bir organın yerine canlı veya kadavradan alınan bir organın cerrahi yöntemlerle nakledilmesi işlemidir. Bu konuda öncelik canlı veya kadavra kaynaklı organ veya dokunun bulunabilmesi yani organ bağışının sağlanabilmesidir. Çoğu zaman hastaların yaşam ve ölümü organ bulunması ve organ nakline bağlıdır. Bu bağlamda organ naklinin ve onun ön şartı olan organ bağışının önemi açıktır. Hayatın kaçınılmaz gerçeklerinden olan ciddi hastalıklar ve ölüm, hasta yakınlarının karşılaştıkları en üzücü ve zor durum iken ölen kişilerin organları, organ nakli bekleyen hastalar için umut ışığı olabilmektedir. Organ bağışı canlı insan vücudundan sağlanabildiği gibi kadavradan da sağlanabilmektedir. Organ bağışının yapılabilmesi için gerekli olan şartlar bu konuda ki hukuki düzenlemeler kanun ve yönetmeliklerle ülkemizde net olarak belirlenmiştir. Yine kadavra kaynaklı organ bağışında ön şart olan ve en çok sıkıntı yaratan, insanlarda kuşkulara neden olan beyin ölümü kavramı, tanımı, nasıl saptandığı tıp biliminin gösterdiği ilerlemelerle kesin olarak belirlenmiş ve kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tüm dünyada hukuki bir zemine oturtulmuştur. Organ nakli ve organ bağışı konusunda toplumların sosyal ahlaki ve dini yapısı da son derece etkilidir. Organ nakli ve organ bağışında ahlaka aykırı bir durum yoktur. Ancak toplumların yanlış inanış ve yersiz korkularından kaynaklanan yargılarının organ bağışını olumsuz etkilediği açıktır. Bu olumsuz yargıların asıl olarak neden kaynaklandığının tespit edilerek gereken eğitim çalışmalarının yapılması ve toplumda bu konuda yeterli bir bilinç oluşturulması, teknoloji ve tıp alanında ki gelişmeler ile organ ve doku nakli ameliyatlarının günümüzde gösterdiği ilerlemenin oldukça gerisinde kalan, yetersiz organ bağışı sorununun çözülebilmesi için son derece önemlidir. Bu konuda en büyük rol devlete düşmektedir. Gelişmiş toplumlarda organ bağışı, bağışlanan organın nakli gibi konularda bizzat yasalarla devlet gereken düzenlemeleri yaparak suistimallerin önüne geçmiştir. Ancak özellikle üçüncü dünya ülkelerinde devletin bıraktığı bu boşluğu insanların ekonomik ve sosyal geri kalmışlığını kullanarak organ mafyası doldurmaktadır. Müslüman ülkelerde resmi dinsel örgütlenmeler organ bağışına izin vermiştir. Ancak resmi olmayan din adamlarının olumsuz tutumu insanlar üzerinde daha etkili olduğundan organ bağışı oranları düşüktür. Devlet ve dinsel örgütlenmeler aldıkları kararlarda organ alımı ve satımının caiz olmadığına karar vermiştir. Ancak devlet eliyle ya da alıcı tarafından vericinin ödüllendirilmesi, teşvik edilmesi, masraflarının sağlanması gibi organ bağışının artıracak önlemler alınmıştır. Bu teşviklerin devlet eliyle ya da devletin kontrolünde yapılması gerekmektedir. Organ nakli ve organ bağışı konusunda sağlık personelinin mesleki yeterliliğinin ve toplumsal bilinç oluşturulmasında ki rolünün dışında sosyal, yasal ve hukuki olarak oldukça karmaşık ve sağlık personelinin tek başına çözemeyeceği konular bulunmaktadır. Organ bağışının sağlanmasıyla başlayıp nakline kadar devam eden uzun soluklu ve karmaşık süreçte koordinasyonu sağlayacak uzmanlaşmış sağlık çalışanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Organ nakli koordinatörlüğünün tanımı, görevleri ve yetkileri ülkemizde yapılan hukuki düzenlemelerle yasal bir çerçeveye kavuşmuştur. Ancak uygulamada sorunlar hala devam etmektedir. Batı ülkelerinde organ nakli koordinatörlüğü ayrı bir tıp disiplinidir. Ülkemizde ise bu durum halen netlik kazanmamıştır. Bu görevi yapacak kişilerin tek görevinin bu olması gerekirken ülkemizde birçok hastanede ek görev olarak yürütülmektedir. Bu çalışmada günümüzde organ nakli ve organ bağışı ile ilgili yaşanan sorunları, bu sorunların neden kaynaklandığını ve bunlara getirilmeye çalışılan çözümleri geniş bir perspektiften yasal etik ve dinsel yönden ele alıp konunun toplum ve sağlık çalışanları açısından değerlendirilmesi yapılmaya çalışılmıştır. The developments in technology which used in the field of medical science have a lot of positive and negative results. Organ transplantation is an issue has found the reflection of these developments. Today's advanced medical science is improving to healing certain diseases which can not be medicated, so organ and tissue transplantation is a reality that can not be ignored anymore. Organ transplantation is a surgically process of transferring a living organ or cadaveric organ instead of an organ that is not working. Organ donation must be provided. There fore priority of this issue is finding a live or cadaver-induced organ and tissue. Oftenly, life and death of patients depends on organ transplantation. In this context, importance of organ transplantation and its prere quisite organ donation is evident. Serious illnesses and death are inevitable facts of life which is bad situations faced by patients relatives. In contrast, the deceased person's organs can be a hope for patients waiting for organs. Organ donation can be provided from live human body and also from cadavers. The conditions required for organ donation and the relevant legal regulations are clearly defined by law in our country. Still, the most troublesome topic and prerequisite of cadaveric organ donation is brain death. It has been put on legal basis as a result of the progress of medical science so as to leave no doubt all over the world. The social moral and religious structure of the community is extremely effective about organ transplantation and organ donation. Organ Transplantation and organ donation are not an immoral situation. However, the arising judgements from the false beliefs and irrational fears of society affect organ donation. If all the reasons of the negative judgements are determined and the community will educate about that topic, the problem will be solved. In developed countries, organ donation, donor organ transplant laws on issues such as the state it self has prevented abuses by making the necessary arrangements. However, especially in third world countries where the gap left by the state's economic and social backwardness of people using it is filled organ mafia. Official religious organizations in Muslim countries has allowed Organ donation. However, people with negative attitudes unofficial clergy is more effective on organ donation rates are low. State and religious organizations in their decision of buying and selling of organs has decided not permissible. However, to be awarded by the state or by the recipient of the transmitter, promotion, costs such as provision of measures have been taken to increase organ donation. These incentives under the control of the state or states is required. Organ Transplantation and organ donation are about social, political, and legal issues and medical staff can not solve complex issues alone. A long-term and complex process which starting with the provision of organ donation and continuing with organ transplantation must be coordinate by specialized health workers. Definition of organ transplant coordination and duties has gained a legal framework with the legal framework with the legel regulations in our conntry. However, in practice the problems still continue. In Western countries, the coordination of organ transplantation is a separate medical discipline. In our country, it still remains unclear. The person responsible for this task should have the sole task of these additional tasks are carried out in our country in many hospitals. In this study, transplant and organ donation today-related problems, cause these problems stemmed from a broad perspective and worked solutions to legal and ethical and religious aspects of the topic from the perspective of the community and health workers if an attempt is made to evaluate. 104 |
