| Popis: |
İnceleme alanı, Toros Orojenik kuşağı'nın güneybatı ucunda, Batı Toroslar'da, Yanıklar-Çiftlik-Karagedik (Fethiye-Muğla) civarında yer almakta ve yaklaşık 77 km2'lik bir alanı kapsamaktadır.Bölgede, Mesozoyik-Senozoyik zaman aralığında oluşmuş ve birbirinden bağımsız allokton nitelikte magmatik ve sedimanter kayaçlar mostra vermektedir. Dolomit, çörtlü dolomit, dolomitik kireçtaşları ile temsil edilen Üst Triyas-Alt Jura yaşlı Kayaköy formasyonu inceleme alanının tabanında gözükse de bu birim çört yumrulu ve mikritik dokulu kireçtaşlarından oluşan Üst Jura-Alt Kretase yaşlı Babadağ formasyonu üzerine tektonik dokanakla gelmektedir. Spilitik bazaltlardan oluşan Üst Kretase yaşlı Çövenliyayla formasyonu Babadağ formasyonu'nu yine tektonik bir dokanakla üzerlemektedir. Bu birim üzerine de tektonik dokanakla serpantinleşmiş harzburjit, dunit, serpantinit, piroksenit ve bunları kesen dolerit dayklarından oluşan Üst Kretase yaşlı Marmaris peridotiti gelmektedir. Tüm bu birimleri, kirli sarı, grimsi renklerde konglomera, kiltaşı ve kumtaşlarından oluşan Pliyosen yaşlı Çameli formasyonu ve Kuvaterner yaşlı alüvyon, blok boyutlu yamaç molozu ve plaj çökelleri uyumsuzlukla örtmektedir.Alpin orojenezinden oldukça etkilenen yörede, bindirme tektoniği sonucu oluşmuş ve çok yönde gelişmiş kırık ve çatlak sistemleri mevcuttur. Ancak genel bir kuvvet yönünü belirlemek oldukça zordur. Yöre bugünkü morfolojisini Alpin orojenezine bağlı tektonik hareketlerle oluşan kıvrımlar ve erozyon sürecine karşı farklı dirençler gösteren litolojiler sayesinde kazanmıştır.Bölgedeki bazik ve ultrabazik kayaçlarda, dayk-yankayaç kontağı, fay zonları ve özellikle de peridotit masifinin içerisindeki çatlak ve kırıklar boyunca serpantinleşme gözlenmektedir.Fethiye kromit yatakları, Marmaris peridotiti içerisinde yer alan tektonit harzburjitler içerisinde olup cevherler başlıca masif, saçınımlı, nodüler ve bantlı tiplerdedirler.Fethiye kromitleri bileşimine göre tarafımızdan ?aluminyumlu kromit? olarak adlandırılmıştır.Arazi gözlemleri ve mevcut veriler ışığında bölgedeki kromitlerin, podiform kromitlerin türediği tipik bazaltik magmalardan farklı olarak silis ve aluminyum içeriği bakımından daha fakir bir magmadan türediği sonucuna varılmıştır.Fethiye kromitleri, iz element içerikleri bakımından diğer podiform kromit oluşumlarının Ni ve Zn içeriklerine yakın değerde oldukları tespit edilmiştir. Bunlar stratiform yataklara nazaran Ni bakımından zengin, Zn bakımından fakir oldukları belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Alpin orojenezi, aluminyumlu kromit, konveksiyon akımı, kısmi ergime, ofiyolit, dunit, harzburjit, Fethiye. The research area is situated in the southwest end of Taurid Orogenic belt, around Yanıklar-Çiftlik-Karagedik (Fethiye-Muğla) and covers approximately an area of 77 km2.In the region, magmatic and sedimentary disconnected rock formations of allochthonous rocks, which formed within Mesozoic-Cenozoic era, expose on the surface. Even though we see Upper Triassic-Low Jurassic Kayaköy formation represented by dolomite, chert dolomite, dolomitic limestone formations at the base of research area, actually it lies over the Upper Jura-Low Cretaceous Babadağ formation which is composed of chert knobby and micritic limestone in forms of tectonic contacts. The Upper Cretaceous Çövenliyayla formation composed of spilitic basalts lies over Babadağ formation in forms of tectonic contacts. This formation is covered by tectonic contacts and Upper Cretaceous Marmaris peridotite, which is formed of serpentinizated harzburgite, dunite, serpentine, pyroxenite and dolerite dykes cutting across them. All these deposits are incongruously covered by Pliocene Çameli formation consisting of dirty yellow, grayish conglomerates, limestone and sandstones and Quaternary alluvion, block sized talus and beach deposits.In the region which is highly affected by Alpin orogenesis, there are multi-directional fault and split systems that are formed by overthrust tectonic structures. However, it is quite difficult to determine the general direction of force. The present morphology of the region results from folds formed by neo-tectonic movements resulting from Alpin orogenesis and from lithologies of varying degrees of resistance against erosion process.Serpentinization is observed in basic and ultra-basic rocks, dyke contacts, fault zones and particularly throughout the cracks and faults within peridotite mass.Fethiye chromite deposits are classified within tectonic harzburgite structures of Marmaris peridotite and the ores are of a massive, disseminated, nodular and banded structure.We have labeled Fethiye chromites as `aluminum chromites? according to their compositions.In the light of site observations and present data, we have reached the conclusion that the chromites in the region originated from a magma which is poorer in terms of silica and aluminum content, which is different from the typical basaltic magmas from which podiform chromites originate.With regard to trace element content, Fethiye chromites have a Ni and Zn content value which is close to those of other podiform chromite formations. Compared with stratiform deposits, they are found to be rich in Ni and poor in Zn.Key Words: Alpine orogeny, Al-chromite, convection flow, partial melting, ophiolite, dunite, harzburgite, Fethiye. 101 |
