| Popis: |
Türkiye'nin çok büyük bir bölümünde yaz mevsiminin yağışsız geçmesi, Polar Cephe'nin bu mevsimde iyice kuzeye çekilmesi, yüksek basınç sistemi ve cT hava kütlelerinin etkisiyle ilgili olduğu bilindiği için bu durum iklim normali ve her yıl tekrarlanan bir süreç olarak su kaynaklarının yönetimi konusunda bir belirsizliği ortadan kaldırmıştır. Fakat yaza göre daha yağışlı olan mevsimlerde gerçekleşen, periyodik olmayan, ne zaman, ne şiddette ve ne kadar uzun süreceği belli olmayan kuraklıklar en tehlikeli ve baş edilmesi en zor olanlarıdır.Yağış miktarının yıllar arası değişim oranı yüksek olan yarı kurak iklim bölgelerinde yaşanan kuraklıklar, doğal ve beşeri ortamda büyük zararlara neden olabilir. Türkiye'nin Kuzey bölgeleri dışında kalan çok önemli bir bölümü, yaşanabilecek şiddetli veya ekstrem kurak koşulların neden olacağı stres karşısında ciddi problemler yaşayabilir. Tarım sektöründen kentsel ve kırsal bölgelerin su ihtiyacına, hidroelektrik üretiminden ekosisteme varıncaya kadar suyla ilişkili bütün sistemler yıkıcı etkilerle karşılaşabilir. Bu çalışmada, fiziksel iklim bileşenleri, iklim değişikliği ve Türkiye'nin bulunduğu bölgenin iklim koşullarını kontrol eden sinoptik süreçler ile yerel faktörler hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Kuraklık tanımı, etkileri, çeşitleri ve kuraklığa neden olan doğal sistemler geniş bir literatür taranarak anlatılmıştır. 1975-2008 yılları arasında Türkiye'de ortaya çıkan kuraklık olayları, Türkiye'deki 133 istasyonun aylık toplam yağış miktarları SYİ yöntemiyle incelenerek ele alınmıştır. Türkiye genelinde kuraklığın zamansal ve alansal karakteristikleri, şiddetli ve ekstrem kuraklık olasılıkları, kuraklık süresi, kuraklık genliği ve şiddeti incelenmiştir. Özellikle kış aylarında Akdeniz havzasına yağış getiren Kuzey Atlantik kökenli cephesel depresyonların frekansını etkileyen, dolayısıyla meteorolojik kuraklık olaylarına da neden olabilen süreçlerden KAS'ın Türkiye'deki kuraklıkları ne ölçüde etkilediği araştırılmıştır. Summer drought in Turkey is related with effects of high pressure system, cT air masses and moving of the polar front to north in summer. This yearly occuring event which is accepted as a climate normal, puts away an uncertainity corresponding water resources management. However, the droughts occuring in the seasons which are more rainy with respect to summer, that are non-periodic and uncertain in occuring time, severity and duration are the most difficult ones to cope with. An important part of Turkey excluding northern regions, may experience serious problems due to stress by sever and extreme drought conditions. All water-related systems as agriculture, water supply of urban and rural regions, hydropower generation and ecosystem can face destructive effects.Detailed informations about physical climate components, climate change as well as regional factors and synoptic processes that control the climate conditions of Turkey are given in this study. Definition, types and effects of drought and also natural systems causing drought are explained by a comprehensive literature review. The drought events which occured in Turkey between the years 1975 and 2008 are investigated by the monthly total precipitation amounts of 133 stations with SPI method. Temporal and spatial characteristics of droughts, probabilities of severe and extreme droughts, duration, amplitude and severity of droughts in Turkey are studied. The correlation between droughts in Turkey and NAO, one of the processes which affect the frequency of North Atlantic origin frontal depressions resulting in precipitation in Mediterranean basin especially in winter and thus may cause meteorological droughts, is also investigated. 207 |
