| Popis: |
82 NETİCE (ÖZET) Metafizik ve mantiki hakikatler düşünce tarihinde Tânia,. tabiat ve insan iliş» kilerine agıklık.kazandırmak bakımından önemli bir değere sahiptirtBu hakikatler in sanın- varlıklar, içerisindeki mevkiini belirtmek bakımmdatr ayrıca önem ta§ıxf*lşte biz. konumu? gereği yukarıda adı geçen bu ilimlerle ilgili bir kısım kavramları düşünü ce tarihinin çeşitli dönemlerinde örnekler vererek açıklamaya çalıştık*G3rüldüğü gibi çalışmamızda meta f iz ilr ve mantık ilimlerinin sahası içerisinde yer aldıklarından false, fe ile ilgüenerr herkesin uzak vs yakın ilgisini çeker. Cevher vs ara» kavramı mantık bakımından kategorilerin ilki Ontoloji bakımından varlığın özü, fizik bakımından değiş* mey sn realite ethik bakımından isa doğru ve düzenli yaşamanın kurallarını ihtiva eden kavramlar olduğundan, filozoflarırr fikir tarihi boyunca üzerinde durdukları konular arasında yer almışlardır» Bu çalışmamızda metafiziğin kurucusu olmasına rağmen Aristoteles ürerinde uzum uzun durmadıfe*&ünkü o metafizik kavramları realist, finalist (gayeci) vs kavramcı açı dan ele almış bu kavramlara açıklık kazandırmarnıştırtAristoteles her ne kadar mantı* ğm babası kabul edilse de. konumuzun özünü Türk İslam Felsefesinde Cevher ve Arar olu turduğundan^ çalışmalarımızın! odak noktası da, şüphesiz islam filozofları vs onların ce lif-.r vr -'..,-. her ve arar hakkındaki düşünceleri teşkil etmiştir^AncsIt, onların bu konudaki fikirle rinin önemini ve değerini belirtmek gayesi ile, onlardan etkileneni fikir tarihinin çe şitli dönemlerindeki filozof ve sistemlere yer verdi kv Görüldüğü gibi, ilgili bölümlerde üzerinde durduğumuz gftfeff Antik çağ düşünürleri cevher ve araz konusunda çağlarının yapısına uymuşlar cevher ve aranda tabiattaki ilk ve ana madde problemi açısından açıklamaya çalışmışlardık! ta goraa, Soferabe» vs ; Ala ton hariç diğer ilk çağ düşünürlerinde cevher ve araz kavramı maddi açıdan ele alınmış. ve ilk sebep varlığın kaynağı olarak gösterilmiştir*83 Aristo dahi. ona yakın olarak ilk sebebe yani sebeplerin sebebine cevher adan» ver miştir» Hirk İslam iüşünürleri ise,bu konuda ilk çağ ve Avrupa skolastik düşünürlerin den farklı bir yol izleyerek. iyice bilmedikleri ve yanlış tercümeler aracılığı üe haklarında yetersiz- bilgi sahibi oldukları ilkçağ düşünürlerinden*, farklı bir sonu ca ulaşmışlardır» Varlıkta. ozff mahiyeti, suret ve formu devamlı özdeşleştirmek yerine, Allahın birliği, mutlak varlığı ve yaratıcı kudreti ile alemin ve varlıkların birliğini ko ruması s elayla, Türk İslam Filozofları cevher ve Arazı Allaha atfetmemişler, bu konu da farklı sonuçlara? ulaşraışlardır»Bizira filozoflarımız madde vs formu varlıkların gerçek sebebi kabul etmediklerinden Allah konusunda dualist bir görüşten? uzak kal- BiglardiıfiDeraekki^ fslain Filozofları asıl varlık olarak Reel vs yüce varlıŞjn kabul sdereky bütün varlıklarıda buna dayandırmışlardız%tteticed& sebep olarak ilahi irade y* öne sürdükleri için metafizikte OhTOLÜJ ÎK bir sonuca varmışlardır* İslâm Filozofları cevheri. ilk çağ ve skolastik düşünürlerinden farklı alarak yaratılmış: ve değişme prensibi olarak gürdüklerindsn^oevher ve arazında form gibi tek basma Hiç bire şey ifade etmeyeceği ve bunlara daha üstün bir gücün müdahale etmesi gereğini inanmışlardıriBöylece yaratılanı ve yaratan arasına bir sınır koy mayı başarmışla rdırt / Bizim filozoflarımı* oevherij çokluk ifâde eden şekilde maddi ve manevi olarak kısımlara ayırmışlardır^Sundan dolayıaü tek olan Allah's, cevher dsnüsmsyeesği neticesine ula ŞMktadırlaSrDemek ki Türk-İslâm Filozofları «evher ve avaz gibi medde, barske-tt ve formuda yaratılmış alarak kabul etmişlerdir^Buna bağlı olarak yoktan yaratmak olayını, Batılı filozoflardan farklı olarak değerlendirmekte vs bu konuda birden yaratma yerine süreye dayanatr tekâmül esasine ulaşmaktadırlar»84 Bütün bu görüşler. İslâm Filozoflarının^ metafizik konularda, diğerlerin d» olduğu gibi, ilk çağ düşüncesini taklit etmediklerini göstazir»5kolastik (Hris*- tiyaırjdüşünürlar isa# metafizik konular ve kavramları akla pek uygun olmayan Hıristiyan dininin esaslarını adileştirmek içini bir vasata olarak kullanmışlar dır.Beselâ onlar, Tanaayx cevher olarak gördükleri gibi, bu cevheri tesffcsa' usulü ne uygun olarak baron Bir bazen de üç kabul ederek tezada düşmüşlerdir^Ayrics, cevher olarak kabul ettikleri Tanrıyı Incarnation prensibine göre insanlaştıra- safe maddülegtiriBtişler^ böylece cevher ve arazın özelliklerine ters düşmüşlerdir. Bütütr skolastik düşünürlerin cevher ve araz açısından farklı görüşler gündeme getirmeleri bilhassa hrds&tiyan ortaçağ dünyasında kavramı karga şaşa. doğurmuş, yu karıda belirttiğimiz gibi, bu fiki*fie-**n«fen dolay» Batılı filozoflar Kilisenin takibatına uğramışlardır»İçl erin den bazıları bu kavramları Gazali ve İbni Rüşt gibi Filozofların eserlerinden aldıklara ilhamla akla uygun hale getirmişler bundan dolayıda büyük ve aziz unvanına ksvuşmuşlardı&(Aqino2u S.thomaa^Augus- tamı» ve Duns Scotus) gibi Bu çalışmamız boyunca yeni çağ Avrupa filozof /arının- Antik çağ filozofları najr metafizik ve mantiki görüşlerini Müslüman düşünürler aracılığı ile öğrendik leri ve bunları yeni baştatr ele alarak kendi fikir yapılarına uydurduklarını göstermektedir^Bunların bir kısma. Ron esansın getirdiği serbest fikir ortamına uygun olarak oevher ve arar gibi kavramları deney ve tecrübe^konu etmişlerdir. Yani. yeni çağ filozofları t cevher ve araz konusunda empris* vs rasyonalist bir yol takip ederken, skolastikler bu konuda sadece Spirutuel maddi sonuca ulaşmış lardır* Netice olarak- Türk İslam Filozofları fski yunatr felsefesinden yanlış ve ttok* san tercümeler aracılığı ile aldıkları metafizik kavramlardan-.Ja` cevher ve arsı zı kendi fikir bünyemizde yoğurarak yeni bir fikir platformuna oturtmuşlar bun ları çeşitli tercümeler yolu ile Alan Avrupa düşünce çığırınan;bugünkü şeklini kazanmasına sebep olmuşlardır. 87 |
