| Popis: |
ÖZET Doktora tezi ERZİNCAN OVASINDA DRENAJ SİSTEMLERİNİN İŞLETİLMESİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Aynur FAYRAP Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Abdurrahman HANAY Bu çalışmada, Erzincan ovasında yüzey ve yüzeyaltı drenaj tesislerinin bulunduğu toplam 6120 ha' lık bir drenaj alanında 59 adet tabansuyu gözlem kuyusunda 3 yıllık tabansuyu düzeyi ölçümleri yapılmıştır. Tabansuyu düzeyi zaman zaman ve yer yer çok yüksek bulunmuştur. Gözlem kuyuları ile sulama ve drenaj kanallarından alman su örneklerinde önemli katyon ve anyonlar ile pH ve EC analizleri yapılarak SAR ve RSC değerleri saptanmıştır. Ayrıca, düzeltilmiş sodyum adsorpsiyon oranı (Adj. SAR), düzeltilen düzeltilmiş sodyum adsorpsiyon oranı (Adj.RNa), potansiyel tuzluluk (PT), geçirgenlik göstergesi (GG), Langelier saturasyon indeksi (LSI) ve Fransız sertlik derecesi değerleri belirlenmiştir. Tabansuyunun konumunu ve tuzluluk sınıfını belirleyebilmek için bilgisayar ortamında jeoistatistiksel yöntemler kullanılarak tabansuyu haritaları çıkarılmıştır. Sulamanın en yoğun olduğu ay eşderinlik haritalarından çıkarılan sonuçlara göre 1999 yılında araştırma alanının %87'sinde, 2000 yılında %44'ünde, 2001 yılında %91'inde tabansuyu düzeyi 150 cm'nin üzerinde bulunmuştur. Tabansuyu eştuzluluk haritaları sonuçlarına göre 1999 yılında araştırma alanının %82'sinde, 2000 yılında %76'sında, 2001 yılında %90'ında 750jıS/cm'den yüksek tuzluluk değerleri belirlenmiştir. Tabansuyu düzeyinin yıl boyunca bitki kök bölgesinde bulunduğu alanların araştırma alanının, önemli bir bölümünü kapladığı ve araştırma alanında tuza karşı oldukça duyarlı olan fasulye bitkisinin yoğun olarak yetiştirildiği dikkate alınırsa tuzluluk boyutunun bitkisel üretimi sınırladığı sonucu çıkmaktadır. Biri yüzey diğeri yüzeyaltı drenaj şebekesini içerecek şekilde seçilen iki pilot alandan toprak örnekleri alınarak tekstür analizleri ile pH, EC, KDK ve ESP değerlerine ilişkin kimyasal analizler yapılmıştır. Drenaj yönünden limitleri aşan ekstrem değerlere rastlanmamış ise de yüzey drenaj şebekesinin bulunduğu alanın ESP değerleri, yüzeyaltı drenaj şebekesinin bulunduğu alana oranla önemli düzeyde yüksek çıkmıştır (P |
