| Popis: |
Tüm dünyada finansal sistemin önemli bir kısmını işleyişlerinde faize yer veren geleneksel bankalar oluşturmaktadır. İş ve işlemlerinde faiz alan ve veren bu bankaların benzerleri İslam ülkelerinde de kurulmasına rağmen özellikle dini nedenlerle diğer ülkelerdeki kadar gelişme gösterememişlerdir. Bununla beraber özellikle 20. yüzyıl boyunca İslam coğrafyasındaki sanayileşme çabaları ve kalkınma stratejileri kaynak ihtiyacını kaçınılmaz kılmıştır. 1940'lı yıllardan itibaren çeşitli İslam ülkelerindeki düşünürler bu konuyla ilgilenmiş ve zamanla ortaya faizsiz bankacılık çıkmıştır. Ancak bu bankacılık türü sadece İslam ülkeleri ile sınırlı kalmamış, Batılı ülkelerde de büyük bir ilgi görmüştür. Türkiye'de de dünyadakine benzer ekonomik ve toplumsal bir ihtiyacın sonucu olarak ilk faizsiz banka 1985 yılında "Özel Finans Kurumu" ismiyle kurulmuş ve faaliyetlerine başlamıştır. Zaman içinde çeşitli yasal düzenlemeler yapıldıktan sonra, en son 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile mevduat bankaları ile aynı hak ve yükümlüklere sahip olmuş ve isimleri de "Katılım Bankası" olarak değişmiştir. Aynı şartlarda rekabet etme imkânına kavuşan katılım bankalarının bankacılık sektörü içindeki yerinin belirlenmesi ve mali performanslarının diğer bankalar ile karşılaştırmalı olarak ölçülmesi daha önemli hale getirmiştir. Bu amaca yönelik olarak bu çalışmada oran analizi yöntemi kullanılarak katılım bankalarının 2003-2013 dönemine ait performansları ortaya konmaya çalışılmıştır. Bankaların mali tablolarından hesaplanan bazı oranlar yoluyla bankaların; sermaye yeterliliği, likidite yeterliliği, aktif kalitesi, kârlılık, gelir-gider yapısı ve büyüme analizi hakkında yorum yapılmıştır. Yapılan oran analizi sonucunda, incelenen dönem itibariyle aktif, özkaynak, mevduat ve kredilerde katılım bankalarının mevduat bankalarından daha hızlı büyüdüğü tespit edilmiştir. Sermaye yeterliliği açısından mevduat bankaları daha güçlü olsa da bu farkın zamanla kapandığı görülmüştür. Aktif kalitesi açısından aralarında belirgin bir fark bulunmadığı, likidite yeterliliği analizinde ise mevduat bankalarının daha avantajlı olduğu görülmüştür. Bunun sebebi katılım bankalarının topladıkları tüm fonları kredi olarak vermek zorunda olmalarıdır. Kârlılık ve gelir-gider açısından katılım bankaları ve mevduat bankalarının birbirine paralel bir seyir izledikleri söylenebilir. Traditional banks whose operations include interest, comprise the significiant part of financial system in whole world. Although banks similar to those interest-based banks are established in Muslim countries, they cannot display so much development as in other countries especially due to religious reasons. However especially efforts of industrialization and development strategies during 20th century in Islamic geography has made the need for source inevitable. Philosophers in various Muslim countries are interested on this subject matter since 1940s and interest free banking is developed in time. However, this type of banking did not remain limited with Islamic countries; it attracted significant attention in Western countries. As a result of similar economical and social needs in Turkey with those in the world, first interest free bank is established under "Private Finance Institution" name in 1985 and started operations. After various legal arrangements are made by time, they gain the same rights and obligations with other deposit banks with final Banking Law no: 5411 and their names are changed as "Participation Bank". It became of importance to identify the place of participation banks within banking sector as they gain the possibility to compete with same conditions and to measure their financial performances in comparison with other banks. For this purpose, performances of participation banks in 2003-2013 period is tried to be set forth in this study by employing ratio analysis method. Comments are made on capital adequacy, liquidity adequacy, asset quality, profitability, income-cost structure and growth analysis of banks by means of some ratios calculated from financial statements of banks. In consequence of performed ratio analysis, it is determined that participation banks have grown faster than deposit banks in assets, equity, deposits and loans as of inspected period. Although deposit banks are stronger in terms of capital adequacy, it is observed that this difference was eliminated in time. It is observed that there is no significant difference between them in terms of asset quality while deposit banks are more advantageous in liquidity adequacy analysis. The reason of this is the obligation of participation banks to allocate all collected funds as loans. It can be told that participation banks and deposit banks are displaying a parallel development route in terms of profitability and income-cost. |
