| Popis: |
Tekkeler, Osmanlı toplumunda tasavvufun ve gündelik dinî hayatın en önemli merkezlerindendir. Bu mekAnların her biri, belli bir tarikatın tasavvuf düşüncesi doğrultusunda şekillenmiş ve yine bu düşünceler doğrultusunda topluma hizmet vermiştir. Buralarda gerçekleştirilen irşAd faaliyetleri, insanları "iyi ve güzel" olana sevk ettiği gibi onların dünya ve ahiret telakkilerini şekillendirerek ulvî bir gaye etrafında toplanmalarını sağlamıştır. Birçok halkası bulunan bu faaliyetlerin merkezinde, tarikat şeyhleri yani postnişinler olmuştur. Urfa tekkelerinde hizmet etmiş 19. yüzyıl şeyhlerinden biri de Kadirî, Nakşibendî ve Halvetî tarikatlarında icazet sahibi olan Abdülkadir Efendi'dir. Arşiv kaynakları ışığında hazırladığımız bu makalede onun hayatı ve Urfa tekkelerindeki hizmetleri ortaya konulmuştur Erbil'de doğup temel eğitimini burada alan AbdülkAdir Efendi, doksan yılı aşkın ömrünün son kırk yılını Urfa'da geçirmiştir. Önce Urfa KAdirî dergAhlarından SAkıbiye Tekkesi'nin postnişini olmuş, daha sonra Halvetî erkAnın icra edildiği Hacı Gazi Tekkesi'nin meşîhat ve tevliyetine geçmiştir. Vefatına kadar bu hizmeti ifa eden AbdülkAdir Efendi, tekkenin vakfına ait mülkleri tespit ettirerek maddi kaynakları düzenlemenin yanı sıra tekke mescidinin ihyasına, buradaki Kur'an eğitimine ve hatiplik hizmetlerine eğilerek irşAd faaliyetlerini yeniden başlatmıştır. Vefatından kısa zaman önce harabe haldeki tekkeyi yeniden inşa ettirerek yapının günümüze kadar gelmesini sağlamıştır. Büyük bir sûfî olan Abdülkadir Efendi aynı zamanda önemli bir müelliftir. Kaleme aldığı çok sayıdaki eserde, tasavvufa ve onun çeşitli konularına dair düşüncelerini anlatmıştır Dervish lodges is one of the most important centers of daily religious life and sufism in Ottoman society. Each of these locations took form in accordance with the idea of sufism belonging to a certain tariqat and also served to the community in accordance with these thoughts. Guidance activities that occured here both orientated people to “well and good” and provided them to gather around a divine aim by shaping their world and the afterdeath viewpoint. Tariqat sheikhs namely postnishin had became in the center of these activities that has lots of branch. One of 19th century's sheikhs that served in the Urfa lodges is Abdulkadir Efendi who has ratification at the tariqat of Qadiri, Naqshbandi and Khalwati. In this article, which we have prepared in the light of archival sources, his life and his services in the lodges of Urfa have been presented. Born in Erbil and having taken his basic education there, Abdulkadir Efendi spent the last forty years of his ninety years’ life in Urfa. First he became the sheikh of Sakibiye Lodge which is a dervish convent of Qadiri in Urfa, then he became the meshikhat and manager of Hacı Gazi Lodge where the Khalwati ritual is professed. Abdulkadir Efendi, who performed this service until his death, identified the possession belonging to the foundation of the lodge and arranged pecuniary sources. In addition to these, he restarted the guidance services by giving importance to Quran education, oratory services and the revivify of the masjid belonging to the lodge. Shortly before his death, he rebuilt the lodge which was in ruin and made this structure survive until today. Abdülkadir Efendi is also important author, he wrote mystical views a large number of the book |
