| Popis: |
Kelime ve kelime gruplarının temel, mecaz ve bilhassa bağlamsal manalarını ortaya koyma esasına dayanan TEBDİZ (Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü) projesi, Türkçe kaleme alınan eserlerin anlam dünyasını keşfetmeyi amaçlamaktadır. Türk dilinin tarihsel sözlüğüne katkıda bulunmayı hedef edindiğimiz bu çalışmada, Anadolu coğrafyasında yetişen ve XVI. yüzyıl şairlerinden olan Gedizli Kabûlî’nin Dîvân’ı esas alınmıştır. Şairlik yönünün yanı sıra devlet erkânından biri olan Kabûlî’nin eserinde yer alan nazım şekilleri gerek biçim gerekse muhteva yönünden ele alınarak açıklanmıştır. Kabûlî’nin şiirlerindeki dil ve yazım özellikleri etraflıca incelenmiş ve Dîvân’da tespiti yapılan “Tamlamalar, İkilemeler, Edatlar, Bağlaçlar, Ünlemler, Dua ve Beddua İfadeleri, Ayet ve Hadisler, Atasözleri, Özdeyişler ve Deyimler” ayrı başlıklar altında verilerek anlatılmıştır. Ardından Dîvân’daki kelime kadrosu tetkik edilmiş, sonrasında ise sözcük ve sözcük grupları hem gerçek hem de bağlamsal açıdan dikkate alınarak anlamlandırılmıştır. Çalışmada klasik bir divanda yer alan kelime ve kelime gruplarının belirli bir bağlam içerisinde kazandığı yeni anlamlar ortaya konmuş ve Gedizli Kabûlî’nin sözvarlığı incelenerek şairin şiir dünyasının kapıları aralanmıştır. |
