Turkey and Turkish political life in the US foreign policy (1919-1939)

Autor: Çolakoğlu, Emre Feyzi
Přispěvatelé: Berber, Engin, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2021
Předmět:
Popis: Tezin birinci bölümü esas olarak ikinci ve üçüncü bölüme dair tanıtıcı bir giriş yapmak amacıyla ABD dış politikasının tarihsel gelişimine odaklanmaktadır. Bunun için bu bölümde ilk olarak ABD'nin Bağımsızlık Savaşı ve kuruluş süreci ele alınmıştır. Burada üzerinde durulan en önemli husus Britanya İmparatorluğu'na bağlı bir şekilde yaşayan Amerikan kolonilerinin neden ve nasıl bir araya gelerek Britanya İmparatorluğu'na karşı bir bağımsızlık mücadelesine giriştikleridir. Bu mücadelenin altında yatan nedenler sonuçlarıyla birlikte ele alınırken bu süreçte Amerikan kolonilerinin kurmuş oldukları dış ilişkilere özel bir önem verilmiştir. Çünkü burada temelleri atılan ilişkiler ileride kurulacak devletin de dış politika yapım ve uygulama sürecini derinden etkilemiştir. Nitekim birinci bölümün ikinci alt başlığında ABD dış politikasının yapım ve uygulama sürecinde etkili olan kurumlar, aktörler ve bunların rolleri, tarihsel süreç içerisinde geçirdikleri dönüşümlerle birlikte ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Buradaki amaç, tezin ikinci ve üçüncü bölümünde tartışılacak olan konuların aktörleri ve bunların rollerinin açıklığa kavuşturulması olmuştur. Bu bölümde en son ve en önemli olarak ABD dış politikasının kuruluştan II. Dünya Savaşı'na kadar geçen süreçte geçirdiği dönüşüm kavramsal olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Buradaki en önemli tartışmayı da ABD dış politikasındaki yalnızcılık-uluslararasıcılık ikilemi oluşturmuştur. Bu kavramların ABD dış politikasındaki tarihsel bağlamlarının ortaya konmasıyla konumuz olan ABD'nin iki savaş arası dönemde izlediği dış politika stratejisinin daha sağlıklı anlaşılması hedeflenmiştir. Tezin ikinci bölümü iki savaş arası dönem boyunca Türkiye-ABD ilişkilerinin genel seyrine odaklanmaktadır. Bunun için ilk önce söz konusu dönemde iki devlet arasındaki ilişkilere önemli bir temel oluşturan tarihsel arka plan ele alınmıştır. Burada ABD'nin Osmanlı Devleti ile kurduğu ilişkiler ve bu ilişkileri etkileyen faktörler ortaya konulmuştur. Daha sonra I. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte dünya siyasetinin geçirdiği dönüşüm ve ABD'nin Anadolu'daki Milli Mücadele hareketi karşısında ürettiği Türkiye politikası ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu dönemde ABD'nin benimsediği politika 6 Ağustos 1923 tarihinde Lozan'da Türkiye-ABD Genel Antlaşması'nın imzalanarak Türkiye ile diplomatik ilişkilerin kurulması yolundaki en hayati adımlardan birinin atılmasını sağlamıştır. Ancak ABD dış politika yapımının kendisine has yapısı, bu gelişmeyi yaklaşık olarak üç buçuk yıl geciktirmiştir. Tezin bu aşamasında söz konusu gecikmeye neden olan etkenler, bu gecikmenin doğurduğu sonuçlar ve ortadaki krizi aşmak için başvurulan yöntemler ayrıntılı olarak irdelenmiştir. Nihayetinde 17 Şubat 1927 tarihinde imzalanan modus-vivendi ve yapılan nota değişim sayesinde iki devlet arasındaki diplomatik ilişkiler yaklaşık on yıllık bir aranın sonrasında yeniden kurulabilmiştir. Bu bölümün son kısmında ise diplomatik ilişkilerin kurulmasının ardından iki devlet arasındaki ilişkilerin tamirat sürecine odaklanılmıştır. Bu süreçte ABD ve Türkiye imzaladıkları ikili antlaşmalarla aralarındaki 17 Şubat 1927 öncesine ait birçok sorunu çözerken gelecekte kurulacak olan yakın ilişkilerin de temelini atmışlardır. Tezin üçüncü ve son bölümü ise iki savaş arası dönemde Türk iç siyasetinde yaşanan gelişmelerin ABD dış politika yapımı ve uygulamasında görev alan aktörler tarafından ne şekilde takip edildiğine odaklanmaktadır. Bu dönemde Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'ndan yenik ayrılmasının üzerine imzalamak zorunda kaldığı ateşkes antlaşmasıyla birlikte toprakları işgal edilmeye başlanmış ve iradesi esir alınmıştır. Bu gelişmeler üzerine Anadolu topraklarında ortaya çıkan Milli Mücadele hareketi Osmanlı Devleti'ne dayatılan barış antlaşmasını reddederek işgalcileri ülke topraklarından çıkarmayı başarmış ve nihayetinde imzaladığı barış antlaşmasıyla da yeni bir devletin temellerini atmıştır. Ancak yeni devletin kurulmasıyla birlikte Milli Mücadele döneminde işgal kuvvetlerine karşı sağlanan ulusal birlik yavaş yavaş bozulmaya başlamış ve nihayetinde yönetim içerisinde ve toplumda önemli ayrışmalar baş göstermiştir. İlerleyen yıllar Türkiye'de yönetim ve toplumda baş gösteren ayrışmanın taraflarını birbirlerine karşı giriştikleri üstünlük mücadelesi ile geçmiştir. Bu dönemde yeni devletin kurucuları bir yandan cumhuriyetin istikrarını sağlamaya çalışıp bir yanda da köklü reformlar gerçekleştirirken diğer taraftan ülkede kurdukları tek parti yönetiminin kökleşmesi için de önemli adımlar atmışlardır. Bu süreçte ABD'nin Türkiye'de bulunan diplomatik, iktisadi ve askeri temsilcileri ülkede yaşanan gelişmeleri oldukça yakından gözlemlemişlerdir. Bu isimlerin Türk iç siyasetinle yaşanan gelişmeler hakkında yaptıkları kapsamlı değerlendirmeler Washington tarafından ilgiyle takip edilmiş ve bazen söz konusu personelden daha derinlemesine analizler de talep edilmiştir. Türkiye'ye dışarıdan bakan bu analizler cumhuriyet tarihinin epeyce tartışmalı bir dönemini çok daha farklı bakış açılarıyla değerlendirmemiz konusunda oldukça aydınlatıcı olmuştur.
The first chapter of the thesis mainly focuses on the historical development of the US foreign policy for a descriptive introduction to the second and third chapters. For this reason, the American Revolutionary War and the establishment process of the state are discussed at first. The most crucial issue emphasized here is why and how the American colonies, living under the British Empire, come together and start an independence struggle against the British Empire. While discussing the underlying causes of this struggle and their consequences, special attention is paid to the foreign relations established by the American colonies in this process. Because these relations deeply affected the state's foreign policymaking and implementation process to be established in the future. In the second subtitle of the first chapter, the institutions, actors, and their roles that are effective in making and implementing the US foreign policy, together with their transformation in the historical process, are discussed in detail. The purpose of doing so is to clarify the actors, with their roles, of the topics to be discussed in the second and third chapters of the thesis. Finally, and most importantly, the transformation of the US foreign policy from its establishment until World War II is discussed with a conceptual perspective. The isolationism-internationalism dilemma in the US foreign policy is the most critical discussion in this part. By revealing the historical context of these concepts in the US foreign policy, it is aimed to get the foreign policy strategy followed by the US in the interwar period in a better understanding. The second chapter of the thesis focuses on the general course of Turkey-US relations in the interwar period. For this reason, the historical background, which constitutes an important basis for the relations between the two states, is discussed at first. Here, the relations established by the US with the Ottoman Empire and the factors affecting these relations are presented. Afterward, the transformation of world politics by the end of World War I and the US policy of Turkey towards the National Struggle in Anatolia are discussed in detail. The policy adopted by the US administration during this period provided the signing of the General Treaty between the US and Turkey at Lausanne on August 6, 1923, on the establishment of diplomatic relations with Turkey. However, the unique nature of the US foreign policymaking delays this development for approximately three and a half years. At this stage of the thesis, the factors causing the delay, the consequences, and the methods used to overcome the crisis are examined in detail. Ultimately, diplomatic relations between the two states are re-established after ten years thanks to the modus-vivendi signed on February 17, 1927, and the exchange of notes. In the last part of this chapter, the repair process of the relations between the two states is focused on following the establishment of diplomatic relations. In this process, through bilateral agreements, the US and Turkey solve many problems of the pre-February 17, 1927, and laid the foundation of relations between them to be established near future. The third and last chapter of the thesis focuses on how the developments in Turkish domestic politics in the interwar period are followed by the actors involved in the making and implementing of the US foreign policy. In this period, by the ceasefire agreement that the Ottoman Empire is obliged to sign due to its defeat in World War I, its lands begin to be occupied. The National Struggle that emerged in Anatolia as a result of these developments rejects the peace treaty imposed on the Ottoman State, succeeded in removing the invaders from the country's lands, and finally laid the foundations of a new regime with a peace treaty. However, by establishing the new regime, the national unity provided against the occupying forces during the National Struggle starts to deteriorate gradually, and eventually, an important differentiation occurs within the administration and society. The following years in Turkey passes with the struggle for superiority in which the parties of the confrontation against each other. In this period, while the founders of the new state try to ensure the stability of the regime and carry out radical reforms, they also take important steps towards the establishment of the single-party administration in the country. In this process, US diplomatic, economic, and military representatives in Turkey closely observe the developments. Their comprehensive analyses of developments in Turkish domestic politics are followed with great interest by Washington, and even more, in-depth analyzes are also frequently requested from the personnel in question. These outsiders' analyses of Turkey are quite enlightening for us to evaluate a rather controversial period in the history of Turkey from a different perspective.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: