| Popis: |
As perífrases verbais que exprimem valores aspetuais e de modalidade constituem uma parte ampla e produtiva da gramática portuguesa. Dado que as perífrases verbais veiculam vários significados, que não são codificados sintaticamente em croata de modo uniforme (como, por exemplo, o recomeço ou repetição de uma ação, uma nova situação decorrente de uma mudança, etcétera), ao traduzir um texto para croata estas locuções, frequentemente, não se podem traduzir diretamente, pelo que o tradutor tem de recorrer a outras categorias gramaticais (como o aspeto gramatical do verbo) ou a palavras lexicais (como os advérbios) que existem em croata e têm características semânticas semelhantes. A fim de analisar as possibilidades de tradução das perífrases verbais que exprimem valores aspetuais e de modalidade de português para croata, este trabalho apresenta uma proposta de tradução de um excerto do romance ''Perguntem a Sarah Gross'' do autor João Pinto Coelho, escrito em português contemporâneo e que serve como corpus de análise. Depois, segue-se a delimitação do termo perífrase verbal e a lista de possíveis critérios para determinar se uma locução verbal pode ser designada como perífrase verbal. Posteriormente o autor expõe e justifica as escolhas linguísticas feitas na tradução das construções perifrásticas para croata. As perífrases são divididas em duas categorias: as que veiculam primariamente significados aspetuais e as que expressam significados de modalidade. A análise evidenciou que o significado de determinada instância das perífrases verbais consideradas depende fortemente do contexto, da forma verbal do verbo principal e da classe acional (aktionsart) do verbo pleno, características que também se refletem na tradução. O autor conclui que há várias estratégias que os tradutores podem usar no processo de verter as construções perifrásticas, tais como o emprego dos advérbios, a utilização de verbos cuja definição lexical denota significados expressos no texto de partida por uma perífrase verbal, e a “neutralização” do significado veiculado por uma perífrase verbal, entre outras. Perifrastične konjugacije koje izriču aspektualna ili modalna značenja raširen su i produktivan dio gramatike portugalskog jezika. S obzirom na to da perifrastične konjugacije u portugalskom služe za izražavanje niza značenja koji nisu uniformno sintaktički kodirani u hrvatskom (ponovno izvođenje neke radnje, postanak novog stanja koji je rezultat promjene i tako dalje), prilikom prijevoda na hrvatski te sveze riječi najčešće nije moguće doslovno prevesti, zbog čega se prevoditelj mora osloniti na gramatičke kategorije (poput glagolskog vida) ili leksičke riječi (poput priloga) koje postoje u hrvatskom, a imaju slične semantičke značajke. U svrhu analize raznih mogućnosti prijevoda modalnih i aspektualnih perifrastičnih konjugacija s portugalskog na hrvatski, ovaj rad prvo predlaže prijevod dijela romana ''Perguntem a Sarah Gross'' autora Joãoa Pinta Coelha, napisanog na suvremenom portugalskom jeziku, koji služi kao korpus za raščlambu. Nakon prijevoda, definira se pojam perifrastičnih konjugacija i predstavlja popis mogućih kriterija za utvrđivanje je li određena glagolska konstrukcija perifrastična konjugacija ili ne. Autor zatim razrađuje i opravdava svoje jezične odabire u procesu prevođenja odabranih perifrastičnih konjugacija na hrvatski, pri čemu su perifrastične konjugacije podijeljene u dvije kategorije: one koje prvenstveno prenose aspektualna značenja i one koje izriču modalna značenja. Zaključuje se da značenje pojedinih pojavnica analiziranih konstrukcija uvelike ovisi o kontekstu, obliku finitnog glagola te vrsti radnje (aktionsartu) punog glagola, što se odražava i na prijevod. Utvrđuje se i da postoje razne strategije koje prevoditelji mogu koristiti prilikom prijevoda perifrastičnih konjugacija, poput, između ostalih, korištenja priloga, upotrebe glagola koji svojom leksičkom definicijom prenose značenja koja su u originalnom tekstu izrečena perifrastičnom konjugacijom i “neutralizacije” značenja izraženog perifrastičnom konjugacijom. |
