| Popis: |
Archaeological sites are defined as areas of concrete cultural heritage that contain all the remnants of the activities undertaken since the beginning of mankind and provide primary information on archaeological methods. In the protection, development and evaluation of archaeological sites, efforts to develop methods for a holistic viewpoint and an understanding of stakeholder participation are widely adopted, especially since the second half of the 20th century. In this respect, the area to be protected by the field management which is considered in the planning appropriate for the protection of archaeological sites is evaluated not only by physical interventions but also by social, cultural and economic aspects. The Eflatun Pınar Sacred Water Monument which is located in Konya province, approximately 22 km from Beyşehir district in a horizontal source space spreading to a wide area in the north is very important as a sacred pool structure in terms of bearing information about the Hittites belief system, possibly religious rituals and spring festivals. The Eflatun Pinar Monument located on the roads to the south and southwest from the Hittite core region is separated from other examples by its physical structure, function, iconographic depiction. In this thesis, under the heading "Archaeological Site Management: Eflatun Pınar Example", a management plan study has been tried to be carried out. The study has been prepared for the determination of principles in order to protect Eflatun Pınar in a holistic manner, with the participation of relevant stakeholders in accordance with the methods specified in the published international documents related to the preparation of management plans and the methods applied in the approved national management plans. KABUL VE ONAY i BİLDİRİM ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii ETİK BEYAN iv TEŞEKKÜR v ÖZET vi ABSTRACT vii İÇİNDEKİLER viii KISALTMALAR xi TABLO LİSTESİ xii HARİTA LİSTESİ xiii LEVHA LİSTESİ xiv GİRİŞ 1 1. KORUMA KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ 5 1.1. DÜNYADA KORUMA ANLAYIŞININ GELİŞİMİ 6 1.1.1. Dünyada Arkeoloji Biliminin Gelişimi 6 1.1.2. Dünyada Koruma Anlayışının Yasal Süreci 15 1.2. TÜRKİYE’DE KORUMA ANLAYIŞININ GELİŞİMİ 24 1.2.1. Türkiye’de Arkeoloji Biliminin Gelişimi 25 1.2.1.1. Osmanlı Devleti Dönemi 25 1.2.1.2. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi 28 1.2.2. Türkiye’de Koruma AnlayışınınYasal Süreci 32 1.2.2.1. Osmanlı Devleti Dönemi 32 1.2.2.2. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi 34 2. KÜLTÜREL MİRAS YÖNETİMİ: TANIM, AMAÇ ve PLANLAMA 36 2.1. KÜLTÜREL MİRAS KAVRAMININ TANIMI 36 2.2. KÜLTÜREL MİRAS YÖNETİMİ KAVRAMININ TANIMI VE AMACI 38 2.3. ARKEOLOJİK ALAN YÖNETİM PLANLAMASI 42 2.4. YÖNETİM PLANI 45 3. ARKEOLOJİK ALAN YÖNETİMİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ 54 3.1. STONEHENGE VE AVEBURY YÖNETİM PLANI – İNGİLTERE 54 3.2. ÇATALHÖYÜK YÖNETİM PLANI - TÜRKİYE 57 4. ARKEOLOJİK ALAN YÖNETİMİ: EFLATUN PINAR ÖRNEĞİ TANIM, ÖNEM VE DEĞERLERİ 61 4.1. ALANIN TANIMI 61 4.1.1. Alanın Coğrafi ve Jeolojik Özellikleri 62 4.1.2. Alanın Genel Tarihçesi 63 4.1.2.1. Hitit Siyasi Tarihi 65 4.1.2.2. Hitit Dini 74 4.1.2.2.1. Hitit Dininde Su Kültü 78 4.1.3. Eflatun Pınar Anıtı Araştırma ve Kazı Çalışmaları Tarihçesi 82 4.1.4. Eflatun Pınar Kutsal Havuz ve Anıtı 85 4.2. ALANIN ÖNEM VE DEĞERLERİ 89 4.2.1. Alanın Önemi 90 4.2.2. Anıtın Yakın Çevresinde Yer Alan Diğer Hitit Anıtları ile Karşılaştırılması 92 4.2.2.1. Yalburt 92 4.2.2.2. Köylütolu Anıtı 93 4.2.2.3. Hatıp Kaya Anıtı 93 4.2.2.4. Fasıllar Anıtı 94 4.2.3. Alanın Değerleri 95 5. EFLATUN PINAR - MEVCUT DURUM 98 5.1. YASAL KORUMA DURUMU 98 5.2. YÖNETİM VE ORGANİZASYON 100 5.3. SOSYAL VE EKONOMİK DURUM 102 5.3.1. Nüfus ve Eğitim Durumu 102 5.3.2. Ekonomik Gelir Kaynakları 102 5.3.3. Turizm 103 5.3.4. Ulaşım 104 5.4. Alanın Güçlü ve Zayıf Yönleri İle Fırsat ve Tehditleri 104 5.4.1. Alanın Güçlü Yanları 105 5.5.2. Alanın Zayıf Yanları ve Sorunları 105 5.5.3. Alana İlişkin Fırsatlar 107 5.5.4. Alana İlişkin Tehditler 109 6. EFLATUN PINAR - YÖNETİM PLANI VİZYON, AMAÇ VE HEDEFLERİ 111 6.1. YÖNETİM PLANI VİZYONU İLE AMAÇ VE HEDEFLERİ 111 6.2. YÖNETİM PLANI FAALİYET ALANLARI 116 7. EFLATUN PINAR - YÖNETİM PLANININ UYGULANMASI 117 7.1. UYGULAMADAN SORUMLU PAYDAŞLAR 117 7.2. EYLEM PLANI 118 8. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 146 KAYNAKÇA 153 TABLOLAR 177 HARİTALAR 190 LEVHALAR 195 EK 1. ORİJİNALLİK RAPORU 223 EK 2. ETİK KURUL MUAFİYET İZNİ 225 Arkeolojik alanlar, somut kültürel mirasın bir parçası olarak, insanlığın varoluşundan itibaren gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin bütün kalıntıları içeren ve arkeolojik yöntemler bakımından birincil bilgileri sağlayan alanlar olarak tanımlanmaktadır. Arkeolojik alanların korunması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesinde, bütünsel bir bakış açısı ve paydaş katılımını öngören anlayışa ilişkin yöntemlerin geliştirilmesi yönünde çalışmalar özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yaygın biçimde benimsenmektedir. Bu doğrultuda, arkeolojik alanların korunması adına uygun bir planlama içinde ele alınan alan yönetimi ile korunacak alan, sadece fiziksel müdahaleler ile değil, sosyal, kültürel ve ekonomik açılardan da ele alınarak değerlendirilmektedir. Konya ili, Beyşehir ilçesinin yaklaşık 22 km. kuzeyinde, genişçe bir alana yayılan yatay bir kaynak mecrasında yer alan Eflatun Pınar Kutsal Su Anıtı, olasılıkla dini ritüeller ve bahar bayramlarının gerçekleştirildiği kutsal bir havuz yapısı olarak Hititler’in inanç sistemine dair bilgiler taşıması bakımından oldukça önemlidir. Hitit çekirdek bölgesinden güney ve güneybatıya giden yolların üzerinde yer alan Eflatun Pınar Anıtı fiziki yapısı, fonksiyonu, ikonografik tasvirleri ile diğer örneklerden ayrılmaktadır. “Arkeolojik Alan Yönetimi: Eflatun Pınar Örneği” başlığı altında oluşturulan bu çalışmada yönetim planlarının hazırlanmasına ilişkin yayınlanan uluslararası dokümanlarda belirtilen hususlar ve onaylanmış ulusal yönetim planlarında uygulanan yöntemler doğrultusunda, Eflatun Pınar’ın bütüncül biçimde ve ilgili paydaşların katılımıyla korunması amacıyla ilkelerin belirlenmesi için hazırlanan bir yönetim planı çalışması gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. |
